Właściwym do rozpatrywania spraw związanych z ustalaniem, czy świadczenie zostało pobrane nienależnie jest oddział ZUS, na terenie którego znajduje się siedziba płatnika składek.
Świadczeniami nienależnie pobranymi są:
- świadczenia wypłacone mimo zaistnienia okoliczności powodujących ustanie prawa do świadczeń albo wstrzymanie ich wypłaty w całości lub w części, jeżeli ubezpieczony pobierający świadczenie był pouczony o braku prawa do ich pobierania (np. gdy pracodawca wypłacił zasiłek opiekuńczy, mimo że pracownik we wniosku o zasiłek opiekuńczy podał, że w okresie sprawowania opieki nad chorym dzieckiem w wieku powyżej 2 lat jest inny członek rodziny mogący zapewnić dziecku opiekę),
- świadczenia przyznane lub wypłacone na podstawie nieprawdziwych danych lub fałszywych dokumentów przekazanych przez ubezpieczonego albo w innych przypadkach świadomego wprowadzenia przez ubezpieczonego (pracownika) w błąd płatnika składek wypłacającego świadczenia (np. gdy pracownik ubiegający się o zasiłek opiekuńczy zataił informację o pobieraniu zasiłku opiekuńczego przez małżonka).
Jeżeli wypłacone świadczenie zostało pobrane przez ubezpieczonego nienależnie, a równocześnie ubezpieczony poinformował pracodawcę o okolicznościach skutkujących brakiem prawa do tego świadczenia, to oddział ZUS będzie dochodził jego zwrotu bezpośrednio od ubezpieczonego, ale bez odsetek za zwłokę.