W przypadku gdy pracodawca zalega z wypłatą wynagrodzenia, pracownik może rozwiązać umowę o pracę bez wypowiedzenia. Pracownikowi przysługuje wtedy prawo do odszkodowania w wysokości wynagrodzenia za okres wypowiedzenia, a jeżeli umowa o pracę została zawarta na czas określony lub na czas wykonania określonej pracy – w wysokości wynagrodzenia za okres 2 tygodni.
Pomimo że należne pracownikowi wynagrodzenie nie zostało faktycznie wypłacone z przyczyn leżących po stronie pracodawcy, należy je włączyć do podstawy obliczania odszkodowań i odpraw w takiej wysokości, w jakiej miało być wypłacone w terminie wypłaty przewidzianym u pracodawcy. Pogląd ten potwierdza stanowisko Departamentu Prawnego Ministerstwa Pracyi Polityki Społecznejz 15 czerwca 2010 r., a także stanowisko Głównego Inspektoratu Pracy z 15 września 2010 r. (GPP-364-4560-47-1/1/PE/RP).
Pracownik nabywa prawo do odszkodowania z chwilą rozwiązania umowy o pracę. Zatem jeśli pracodawca nie jest w stanie wypłacić odszkodowania w tym dniu, powinien naliczyć i wypłacić również za każdy dzień opóźnienia ustawowe odsetki za zwłokę – od kwoty odszkodowania. Odsetki będą się należały pracownikowi również z tytułu nieterminowej wypłaty wynagrodzenia. Odsetki ustawowe należne są od dnia następującego po dniu, w którym wynagrodzenie było wymagalne, i od 15 grudnia 2008 r. wynoszą 13% w stosunku rocznym. Odsetki nie stanowią przychodu w ujęciu podatkowym. Są zatem wyłączone z podstawy zarówno oskładkowania, jak i opodatkowania.
W celu obliczenia odsetek należność dzieli się przez 365 dni, a następnie mnoży przez liczbę dni zaległości. Otrzymany wynik mnoży się przez 13%. Zaokrąglenia do pełnych groszy należy dokonać jedynie przy kwocie końcowej. Wyników pośrednich się nie zaokrągla.
Rozliczenie odszkodowania
Przykład:Pracownik, zatrudniony u pracodawcy od 1 lipca 2010 r. na podstawie umowy na czas nieokreślony, od sierpnia 2013 roku nie otrzymywał wypłaty w terminie, który przypada w ostatnim dniu miesiąca. Pracodawca każdorazowo spóźniał się o kilka dni. Wynagrodzenie za sierpień zostało wypłacone dopiero 11 września, za wrzesień – 14 października. Wobec nieotrzymania kolejnej wypłaty 31 października pracownik rozwiązał umowę o pracę bez wypowiedzenia 5 listopada 2013 r. W chwili rozwiązania umowy pracownik osiągnął już 3-letni staż pracy, zatem jego okres wypowiedzenia wynosi 3 miesiące. Pracodawca będzie zobowiązany do wypłacenia temu pracownikowi odszkodowania w wysokości 3-miesięcznego wynagrodzenia obliczonego jak ekwiwalent za urlop.
Pracownik otrzymywał w okresie 3 miesięcy poprzedzających rozwiązanie stosunku pracy płacę zasadniczą w wysokości 2.000,00 zł. Ponadto pracownikowi przysługiwała premia od sprzedaży, która wynosiła:
- za sierpień – 220,00 zł,
- za wrzesień – 310,00 zł,
- za październik – 274,00 zł.
Suma składników zmiennych wynosi 804,00 zł. Dla obliczenia kwoty odszkodowania przyjmuje się płacę zasadniczą w ostatnio przysługującej wysokości oraz średnią ze składników zmiennych (w tym przypadku premia od sprzedaży), które powinny być wypłacone w okresie 3 miesięcy poprzedzających rozwiązanie stosunku pracy: 804,00 zł : 3 mies. = 268,00 zł. Odszkodowanie wyniesie zatem: (2.000 zł + 268,00 zł) × 3 mies. = 6.804,00 zł.
Odszkodowanie takie wypłacane jest w obliczonej powyżej bez potrącania składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne, a także zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych.
Podstawa prawna:
- art. 55 § 11 ustawy z 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (tekst jedn.: Dz.U. z 1998 r. nr 21, poz. 94 ze zm.),
- art. 4 pkt 9 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn.: Dz.U. z 2009 r. nr 205, poz. 1585 ze zm.),
- art. 21 ust. 1 pkt 3 i 95 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: Dz.U. z 2012 r. poz. 361 ze zm.),
- § 2 ust. 1 pkt 3 § 2 ust. 1 pkt 3 rozporządzenia ministra pracy i polityki socjalnej z 29 maja 1996 r. w sprawie sposobu ustalania wynagrodzenia w okresie niewykonywania pracy oraz wynagrodzenia stanowiącego podstawę obliczania odszkodowań, odpraw, dodatków wyrównawczych do wynagrodzenia oraz innych należności przewidzianych w Kodeksie pracy (Dz.U. nr 62, poz. 289 ze zm.).
Jarosława Warszawska, Mericon Kadry Płace Doradztwo
Zobacz także:
