Odwołanie od nakazu inspektora PIP w zakresie oceny ryzyka zawodowego

Praktycznie każda kontrola inspektora pracy, która jest realizowana w obszarze technicznego bezpieczeństwa pracy, dotyczy w mniejszym lub większym stopniu problematyki związanej z oceną ryzyka zawodowego. Ocena ryzyka i obowiązki z nią związane są zatem badane zarówno w ramach kontroli kompleksowych, podczas których analizowane jest pełne spektrum problematyki bhp, jak również kontroli problemowych, o ograniczonym zasięgu przedmiotowym. Dotyczy to również kontroli inicjowanych przez skargi pracownicze oraz organizacji związkowych.

Zanim kontrolowany pracodawca otrzyma od inspektora pracy środki prawne, w pierwszej kolejności zostanie mu udostępniony protokół z kontroli. Powszechną praktyką jest, że pracodawcy bez weryfikacji poddają się ustaleniom inspektora pracy, nie weryfikują ich i często podpisują protokół bez zapoznania się z jego treścią. Wpisuje się to wprawdzie w zasadę szybkości i prostoty postępowania, pamiętaj jednak, że ustalenia zawarte w treści protokołu stanowią bazę dającą inspektorowi podstawę do wydania określonych decyzji oraz wystąpień.

Pracodawca, który otrzymał nakaz wskazujący na nieprawidłowości, musi rozważyć – czy zgadza się z decyzją inspektora pracy, czy też ma inne zdanie na temat ustalonych nieprawidłowości. W sytuacji gdy uzna, że nakaz inspektora pracy nie budzi wątpliwości, wówczas nie pozostaje nic innego, jak jego realizacja w terminie określonym przez inspektora.

Dokonując oceny w zakresie wątpliwości, czy wnosić odwołanie, czy nie, warto uwzględnić pewną dodatkową, istotną kwestię. Nakaz inspektora pracy jest decyzją administracyjną, a przepisy ustawy o PIP wskazują precyzyjnie, z jakich elementów nakaz taki powinien się składać.

Każdy nakaz wydany w formie pisemnej zawiera odpowiednio:

• oznaczenie organu Państwowej Inspekcji Pracy,
• datę wydania,
• oznaczenie strony lub stron,
• powołanie podstawy prawnej,
• rozstrzygnięcie,
• termin usunięcia stwierdzonych uchybień,
• pouczenie o przysługujących środkach odwoławczych.

Patrząc na przywołane wyżej elementy, można łatwo zauważyć rozbieżności w stosunku do decyzji administracyjnej wydawanej przez inne organy administracji publicznej na podstawie przepisów postępowania administracyjnego. W typowych bowiem przypadkach każda decyzja administracyjna zawiera uzasadnienie faktyczne jako jeden z wymogów koniecznych decyzji. W odniesieniu do nakazu inspektora pracy uzasadnienia faktycznego w treści decyzji nie ma. Tym samym podmiot kontrolowany może mieć wątpliwości, czy brak uzasadnienia faktycznego w treści decyzji dotyczącej uchybień w zakresie oceny ryzyka zawodowego dyskwalifikuje taką decyzję.

Fakt, że nakaz odnoszący się do uchybień w zakresie zapewnienia bezpiecznych warunków pracy nie zawiera uzasadnienia faktycznego, które by stanowiło powód wydania nakazu, nie oznacza, że uzasadnienie faktyczne w ogóle nie istnieje. Uzasadnieniem do wydania nakazu jest bowiem treść protokołu, w którym inspektor wykazał naruszenia dotyczące problematyki bhp. O braku uzasadnienia można by mówić dopiero wówczas, gdyby inspektor pracy wydał nakaz zobowiązujący na przykład do przeprowadzenia aktualizacji oceny ryzyka, bez opisania w treści protokołu kontroli okoliczności przemawiających za dokonaniem takiej aktualizacji.

Oceniając możliwość wniesienia odwołania tylko na podstawie braku uzasadnienia nie przyniesie zamierzonych efektów. Brak zamieszczenia uzasadnienia nakazu w jego treści nie powoduje bowiem, że nakaz jest wydany wadliwie. Warto pamiętać, że ustawa o Państwowej Inspekcji Pracy zawiera przepisy szczególne, względem powszechnej procedury administracyjnej. Tym samym, skoro przepis art. 34 ustawy o PIP wymienia informacje, jakie powinny się znaleźć w decyzji, bez obowiązku zamieszczenia uzasadnienia faktycznego, które usprawiedliwiałoby wydanie nakazu, to decyzja inspektora (zawierająca wszystkie elementy wynikające z ustawy o PIP) jest decyzją prawidłową w znaczeniu formalnym. Przepis szczególny ustawy o PIP wyłącza bowiem bardziej ogólną regulację wynikającą z procedury administracyjnej normującej zawartość standardowej decyzji organów administracji publicznej.

Zanim pracodawca zdecyduje się na odwołanie od nakazu, zawsze ma możliwość złożenia zastrzeżeń do protokołu kontroli, które stanowią bazę do sporządzenia nakazów z zakresu oceny ryzyka zawodowego. Czy zatem argumenty, które pracodawca wcześniej wskazał w złożonych zastrzeżeniach do protokołu z kontroli, a które nie zostały uwzględnione przez inspektora pracy, mogą być przywołane w treści odwołania od nakazu, które będzie rozpatrywane przez okręgowego inspektora pracy? Odpowiedź jest bardzo prosta – nie ma absolutnie przeciwwskazań, aby zarzuty nieuwzględnione przez inspektora pracy, który przeprowadzał kontrolę, były powtórzone w treści odwołania od nakazu.