Częstotliwość przeglądów elektronarzędzi w firmie

Na początku warto przypomnieć definicję (wg Polskich Norm) elektronarzędzi: „elektronarzędzia albo maszyny przenośne, nazywane „narzędziami ręcznymi” to urządzenia napędzane silnikiem elektrycznym lub magnetycznie, przeznaczone do wykonywania pracy mechanicznej i tak skonstruowane, że silnik i urządzenie tworzą jeden zespół, który można łatwo przenosić na miejsce pracy i który podczas pracy jest trzymany w ręku lub zawieszony. Urządzenie może być wyposażone w wałek giętki, a silnik może wówczas być albo zamocowany na stałe albo przenośny.”

Pracodawca jest obowiązany zapewnić, aby stosowane narzędzia zapewniały bezpieczne i higieniczne warunki pracy, w szczególności zabezpieczały pracownika przed urazami, szkodliwym i niebezpiecznym działaniem innych czynników środowiska pracy oraz uwzględniały zasady ergonomii.

Maszyny i narzędzia oraz ich urządzenia ochronne powinny być utrzymywane w stanie sprawności technicznej i czystości zapewniającej użytkowanie ich bez szkody dla bezpieczeństwa i zdrowia pracowników oraz stosowane tylko w procesach i warunkach, do których są przeznaczone.

Pracodawca powinien zapewnić, aby maszyny narażone na działanie warunków powodujących pogorszenie ich stanu technicznego, co może spowodować powstawanie sytuacji niebezpiecznych, poddane były okresowej kontroli.

Narzędzia podlegają wymaganiom:

• rozporządzenia ministra gospodarki z 30 października 2002 r. w sprawie minimalnych wymagań dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy w zakresie użytkowania maszyn przez pracowników podczas pracy (Dz.U. nr 191, poz. 1596 ze zm.) – tzw. „narzędzia stare”, albo
• rozporządzenia ministra gospodarki z 21 października 2008 r. w sprawie zasadniczych wymagań dla maszyn (Dz.U. nr 199, poz. 1228 ze zm.) – tzw. „narzędzia nowe”.

Wg definicji z ww. rozporządzeń:

„maszyna to – wszelkie maszyny i inne urządzenia techniczne, narzędzia oraz instalacje użytkowane podczas pracy (...),
użytkowanie maszyny to wykonywanie wszelkich czynności związanych z maszyną, w szczególności jej uruchamianie lub zatrzymywanie, posługiwanie się nią, transportowanie, naprawianie, modernizowanie, modyfikowanie, konserwowanie i obsługiwanie, w tym także czyszczenie.”

Narzędzia ręczne zasilane energią elektryczną bez względu na to czy mają, czy nie mają części ruchomych, takie jak: lutownice, zgrzewarki, opalarki też stwarzają zagrożenia (energia elektryczna, wysoka temperatura) i w związku z tym podlegają tym samym wymaganiom w zakresie bezpieczeństwa podczas użytkowania jak narzędzia z ruchomymi elementami roboczymi.

Pomocą w opracowaniu instrukcji zakładowych dotyczących okresów badań elektronarzędzi powinny być zapisy w instrukcjach producenta poszczególnych elektronarzędzi, warunki lokalne w jakich narzędzie jest eksploatowane oraz norma PN-88/E-08400:1988; ark 10 „Narzędzia ręczne o napędzie elektrycznym. Badania kontrolne w czasie eksploatacji”. Mimo tego, że norma jest nieaktualna (ale nie została zastąpioną inną), to można jej zapisy traktować jako wymagania „dobrej praktyki”, czyli uwzględniać we własnych instrukcjach dotyczących badań i kontroli elektronarzędzi.

Kontrole elektronarzędzi dotyczą badań kontrolnych bieżących i okresowych. Badania bieżące należy wykonywać każdorazowo przed wydaniem elektronarzędzia do eksploatacji oraz po jego zwróceniu dysponentowi.

Badania okresowe elektronarzędzi należy wykonywać w zależności od zakwalifikowania elektronarzędzia do właściwej kategorii użytkowania, i tak narzędzia:

• I kategorii, tj. użytkowane dorywcze kilkakrotne w ciągu jednej zmiany, które zwracane są do narzędziowni lub wypożyczalni – badanie okresowe co 6 miesięcy.
• II kategoria, tj. użytkowane często w ciągu jednej zmiany, które nie są zwracane do narzędziowni lub wypożyczalni – badanie okresowe co 4 miesiące.
• III kategoria tj. użytkowane w sposób ciągły na więcej niż jednej zmianie, np. zainstalowane na stałe na linii produkcyjnej – badanie okresowe co 2 miesiące.