Praca w pralni – przy praniu wodnym lub chemicznym czyszczeniu wyrobów włókienniczych – stwarza zagrożenia czynnikami niebezpiecznymi i szkodliwymi. Wynika to m.in. z eksploatacji urządzeń pralniczych zasilanych energią elektryczną, ze stosowania pary technologicznej i środków chemicznych, a także z obróbki bielizny oraz odzieży skażonych różnego rodzaju czynnikami, również biologicznymi.
Występujące w zakładach pralniczych zagrożenia bezpieczeństwa powodowane są przez:
- czynniki mechaniczne – ruchome, głównie wirujące części maszyn i urządzeń, śliskie, czyli nierówne powierzchnie, a także ograniczone przestrzenie (dojścia, przejścia oraz odstępy),
- prąd elektryczny.
Najlepszym sposobem ochrony przed takimi zagrożeniami jest dbałość o bezpieczny i higieniczny stan pomieszczeń pracy oraz wyposażenia technicznego pralni, a także sprawność środków ochrony zbiorowej i ich stosowanie zgodnie z przeznaczeniem.
W szczególności trzeba tu zwrócić uwagę na:
- instalowanie i utrzymywanie maszyn we właściwym stanie technicznym
oraz wykorzystywanie ich w zakresie i na warunkach określonych w
dokumentacji techniczno-eksploatacyjnej,
- zapewnienie pracownikom pełnej informacji o użytkowanych maszynach (instrukcje bhp, znaki i napisy na maszynie),
- wykonywanie okresowych przeglądów technicznych i napraw zgodnie z dokumentacją techniczno-eksploatacyjną,
- zlikwidowanie nierówności i ubytków posadzek,
- niezastawianie dróg transportowych,
- stosowanie obuwia ochronnego zapobiegającego poślizgowi,
- wymianę (nie naprawę) spalonych bezpieczników topikowych i zastępowanie ich nowoczesnymi urządzeniami przeciwporażeniowymi,
- właściwe używanie przenośnych urządzeń elektrycznych (lamp) zasilanych napięciem bezpiecznym (do 24 V),
- nieużywanie zawilgoconych urządzeń lub gdy przewody je zasilające leżą w wodzie.
Szkodliwości w pralni
Czynniki szkodliwe, które występują w pralniach, to:
- chemikalia (rozpuszczalniki organiczne, środki detaszerskie i wspomagające pranie wodne, detergenty),
- oddziaływania fizyczne (podwyższona temperatura, wilgotność, oświetlenie),
- czynniki biologiczne (mikroorganizmy).
Czterochloroetylen
Stosowane w procesie prania rozpuszczalniki organiczne stwarzają zagrożenie zdrowia pracowników pralni chemicznych. Powszechnie używany jest tu czterochloroetylen.
W pomieszczeniach, w których zainstalowane są agregaty do czyszczenia w czterochloroetylenie, nie wolno:
- palić tytoniu,
- używać otwartego ognia,
- instalować gazowych urządzeń grzewczych.
Trzeba wiedzieć, że czterochloroetylen:
- działa narkotycznie,
- wywołuje zaburzenia przemiany materii,
- powoduje uszkodzenia wątroby i nerek,
- jest przyczyną nieżytów błon śluzowych, spojówek i oczu.
Ponadto może wywołać na skórze:
- dermatozy,
- chroniczne egzemy.
Warto także mieć na uwadze, że czterochloroetylen jest łatwo wchłaniany przez drogi oddechowe, a w małym stopniu przez skórę.
Detergenty stosowane w pralni
Również środki chemiczne stosowane w praniu wodnym zawierają substancje podrażniające lub żrące. Niektóre detergenty z enzymami wytwarzają pył, który wdychany powoduje podrażnienia dróg oddechowych, a nawet reakcję alergiczną.
W pralniach komercyjnych pracuje się z chemikaliami o wysokiej koncentracji. Przemysłowe środki piorące zawierają znacznie więcej alkaliów w formie metakrzemianów, soli, a także sody kaustycznej w porównaniu do produktów wykorzystywanych do celów domowych.
Ponadto mogą one zawierać substancje wybielające na bazie aktywnego chloru. Często w celu zapewnienia właściwej jakości procesu prania stosuje się środki wspomagające o właściwościach wybielająco-dezynfekujących, które mogą zawierać kwas octowy, nadoctowy i nadtlenek wodoru.
Z powodu ich charakteru największe niebezpieczeństwo pochodzi od produktów płynnych, które często rozpryskują się. Dlatego najlepiej, gdy nie ma z danym produktem żadnego bezpośredniego kontaktu. Alkalia i kwasy powinny być dozowane tylko przez pompy.
Mikroorganizmy
Największym niebezpieczeństwem, jakie pochodzi od brudnych wyrobów włókienniczych, są trudne do zlokalizowania mikroorganizmy – źródła chorób i zakażeń.
- pracownicy pralni stykający się z brudnymi wyrobami powinni być poddani szczepieniom ochronnym, nosić rękawice i kombinezony ochronne,
- spożywanie przez nich posiłków musi odbywać się po zmianie odzieży roboczej i umyciu rąk w pomieszczeniach specjalnie do tego przeznaczonych,
- wyroby brudne mogą być transportowane tylko w specjalnych pojemnikach,
- pomieszczenia magazynu i sortowni wyrobów brudnych powinny być dezynfekowane co najmniej raz w roku.
Anna Grabarczyk-Boguszewska, technolog pralnictwa
Zobacz także:
