Brak zaświadczenia lekarskiego o urazie nie przesądza o zaistnieniu wypadku przy pracy.

Nie pracodawca nie może zmusić pracownicy do dostarczenia opisu od lekarza udzielającego pomocy na SOR-ze. Należy jednak wyjaśnić pracownicy, że dostarczenie tego dokumentu będzie dla niej korzystne. Nie można również założyć, że niedostarczenie dokumentu od lekarza opisującego uraz będzie podstawą nieuznania zdarzenia za wypadek przy pracy. Ważną rolę będą odgrywały tu również wyjaśnienia poszkodowanego i informacje zebrane od świadków wypadku.

Zdarzenie, które zostało zgłoszone przez pracownicę lub o którego zaistnieniu dowiedział się pracodawca od świadka wypadku, bądź z innych źródeł i było podstawą do przewiezienia jej z zakładu pracy do lekarza, należy rozpatrywać, pod kątem wypadku przy pracy. Należy bowiem mieć na uwadze definicję ustawową, według której wypadkiem przy pracy jest zdarzenie:

1. nagłe,

2. wywołane przyczyną zewnętrzną,

3. powodujące uraz lub śmierć,

które nastąpiło w związku z pracą:

1. podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika zwykłych czynności lub poleceń przełożonych;

2. podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika czynności na rzecz pracodawcy, nawet bez polecenia;

3. w czasie pozostawania pracownika w dyspozycji pracodawcy w drodze między siedzibą pracodawcy a miejscem wykonywania obowiązku wynikającego ze stosunku pracy.

Uraz jest definiowany jako uszkodzenie tkanek ciała lub narządów człowieka wskutek działania czynnika zewnętrznego.

Orzecznictwo:

Zdaniem Sądu Najwyższego słowo „uszkodzenie” w definicji urazu nie ma jednego znaczenia (desygnatu) w języku polskim, nawet gdy odnosi się do tkanki lub narządu ciała. Uszkodzenie to również nadwyrężenie lub naruszenie tkanki rozumiane jako pogorszenie stanu zdrowia pracownika. Wykładnia gramatyczna (literalna) pojęcia „uraz” nie pozwala na zawężenie znaczenia słowa „uszkodzenie” tylko do fizycznego (anatomicznego) zniszczenia tkanki ciała”.

Jeżeli pracodawca dowiedział się o zdarzeniu powinien on powołać zespół powypadkowy. W opisywanym przypadku została wezwana karetka, a pracownica odwieziona na SOR – to sygnalizuje pracodawcy zaistnienie zdarzenia. Natomiast powołany zespół powypadkowy powinien niezwłocznie przystąpić do ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku, a w szczególności:

• dokonać oględzin miejsca wypadku, stanu technicznego maszyn i innych urządzeń technicznych, stanu urządzeń ochronnych oraz bada warunki wykonywania pracy i inne okoliczności, które mogły mieć wpływ na powstanie wypadku,

• jeżeli jest to konieczne, sporządzić szkic lub fotografię miejsca wypadku,

• wysłuchać wyjaśnień poszkodowanego, jeżeli stan jego zdrowia na to pozwala,

• zebrać informacje dotyczące wypadku od świadków wypadku;

• zasięgnąć opinii lekarza, a w razie potrzeby opinii innych specjalistów, w zakresie niezbędnym do oceny rodzaju i skutków wypadku,

• zebrać inne dowody dotyczące wypadku;

• dokonać prawnej kwalifikacji wypadku,

• określić środki profilaktyczne oraz wnioski, w szczególności wynikające z oceny ryzyka zawodowego na stanowisku pracy, na którym wystąpił wypadek.

Zatem, to zespół powypadkowy, dokonując ustaleń okoliczności i przyczyn wypadku przy pracy, zobowiązany jest ustalić, czy doszło do urazu w związku z wypadkiem na podstawie np.:

• dokumentacji medycznej (o ile jest dostarczona) ,

• zeznań świadków,

• wyjaśnień poszkodowanego,

• zasięgniętej opinii lekarza, z którym zakład pracy ma podpisaną umowę na profilaktyczną opiekę medyczną pracowników.

Uwaga
Jeżeli występują niejasne lub budzące wątpliwości kwestie w związku z przesłanką wystąpienia urazu, to zespół powypadkowy może zwrócić się do lekarza sprawującego profilaktyczną opiekę medyczną nad pracownikami zakładu o opinię w tej sprawie.

Orzecznictwo:
Sąd Najwyższy uznał, że „stwierdzenie w konkretnej sprawie, czy u ubezpieczonego wystąpił uraz należy poprzedzić szczegółowymi ustaleniami faktycznymi. Ich dokonanie wymaga specjalistycznej wiedzy medycznej, w tym celu zespół powypadkowy, który ma wątpliwości dotyczące wystąpienia u poszkodowanego urazu, powinien zasięgnąć opinii lekarza, w zakresie niezbędnym do oceny rodzaju i skutków wypadku”.

Trzeba zaznaczyć, że potwierdzenie urazu przez lekarza w formie obdukcji, czy zaświadczenia nie jest warunkiem koniecznym i ostatecznym do stwierdzenia jego wystąpienia i spełnienia przesłanki o zaistnienia urazu. Wystarczającym są, np.:

• zeznania świadków,

• wyjaśnienia poszkodowanego,

• widoczne gołym okiem naruszenia ciągłości tkanek ciała, jak przecięcia, drobne skaleczenia, założone szwy.

Ramka
Za wypadek przy pracy może zostać uznane zarówno zdarzenie, w wyniku którego doszło do amputacji kończyny, jak również zdarzenie, w wyniku którego poszkodowany dozna niegroźnych dla zdrowia i życia rozcięć, czy siniaków.

Tak więc, nawet jeżeli pracownica:

• dobrze się czuje,

• nie korzysta ze zwolnienia lekarskiego;

• nie dostarczyła zaświadczenia od lekarza udzielającego pierwszej pomocy medycznej,

• nie zamierza ubiega

• się o jednorazowe odszkodowanie za wypadek przy pracy,

nie ma podstaw do tego, aby odstąpić od przeprowadzenia postępowania powypadkowego i sporządzenia protokołu powypadkowego. Nie ma również podstaw do przyjęcia założenia, że opisane zdarzenie nie było wypadkiem przy pracy. Co więcej, zdarzenie wydaje się spełniać warunki definicji wypadku przy pracy. Również zaistnienie urazu nie wydaje się sporne. Należy jeszcze wyjaśnić, czy wystąpiła przyczyna zewnętrzna, a więc ustalić, czy sposób wykonywania pracy nie miał wpływu na zaistnienie zdarzenia.

Podkreślę raz jeszcze, że pracodawca nie może zmusić pracownicy do dostarczenia zaświadczenia od lekarza o zaistnieniu urazu. Należy uświadamiać pracownikom, że dostarczenie owego zaświadczenia leży w interesie pracownika. Natomiast samo przeprowadzenie postępowania powypadkowego oraz sporządzenie protokołu powypadkowego to obowiązek pracodawcy, za brak którego może zostać ukarany.

Natomiast pracownik, nawet po upływie długiego okresu czasu od zaistnienia zdarzenia, może zmienić zdanie i ubiegać się o jednorazowe odszkodowanie z ZUS.

Ważne
Roszczenia osoby poszkodowanej w stosunku do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, z tytułu ubezpieczenia wypadkowego, nie podlegają przedawnieniu. Nie są to roszczenia o charakterze pracowniczym ale ubezpieczeniowym.

Zatem bezpieczniej będzie dla pracodawcy przeprowadzić postępowanie powypadkowe, sporządzić protokół powypadkowy. Natomiast pracownicę należy pouczyć o przysługujących jej prawach.

Podstawa prawna 

• art. 234 ustawy z 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (tekst jedn.: Dz.U. z 2019 r., poz.1040 ze zm.),

• art. 3 ust.1 ustawy z 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (tekst jedn.: Dz.U. z 2019 r., poz. 1205),

• § 2 – § 16 rozporządzenia Rady Ministrów z 1 lipca 2009r.  w sprawie ustalania okoliczności i przyczyn wypadków (Dz.U. nr 105, poz. 870).