Zmiany w ochronie praw lokatorów już od kwietnia 2019 roku

Podjęcie przez rząd prac nad ustawą z 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego (tekst jedn.: Dz.U. z 2018 r. poz. 1234 ze zm.) to reakcja na trwający już od lat deficyt mieszkań w publicznym zasobie lokali mieszkalnych. Nowe przepisy w całości miały wejść w życie 1 stycznia 2018 r., jednak ze względu na niektóre zapisy budzące wątpliwość termin został przesunięty na 21 kwietnia 2019 r.

Podstawowe zmiany, które mają objąć lokatorów w związku z nowelizacją, to wyższe stawki czynszu, weryfikacja dochodu najemcy, uszczelnienie zasad przyznawania mieszkań komunalnych.

Znowelizowane przepisy przewidują, że okres, w którym gmina zobowiązana jest do zapewnienia najemcom lokalu zamiennego zostanie wydłużony do 31 grudnia 2019 r. Pokryje także koszty ewentualnej przeprowadzki, np. podczas rozbiórki bądź remontu.

Dotyczy to jednak wyłącznie najemców, którzy opłacali czynsz regulowany w dniu poprzedzającym dzień wejścia w życie ustawy. Zgodnie z wcześniej obowiązującymi przepisami taka ochrona lokatorów trwała do końca 2017 r.

Nowelizacja zakłada również wprowadzenie cyklicznej weryfikacji dochodów najemców. Zgodnie z dotychczas obowiązującymi przepisami to gmina miała obowiązek regulowania zasad polityki czynszowej. Gmina ustalała stawki czynszu z tytułu najmu lokali mieszkalnych czy warunki jego obniżenia.

Teraz to najemca będzie zobowiązany do składania pisemnej deklaracji dotyczącej wysokości dochodów członków gospodarstwa domowego. Rada gminy będzie samodzielnie określać częstotliwość weryfikacji i kryteria dochodowe, jednak kontrole nie będą częstsze niż co 2,5 roku. Jeżeli kryterium dochodowe zostanie przekroczone, czynsz może ulec podwyższeniu.

Kontrole i ewentualne podwyżki czynszu nie wpłyną na warunki najmu lokali w przypadku umów zawartych wcześniej – przed wejściem w życie ustawy.

W wielu miastach pojawia braku mieszkań dla najuboższych. Gminy nie posiadały instrumentów prawnych, które pozwalałby prowadzić prawidłową gospodarkę mieszkaniową. Nowe przepisy natomiast przewidują weryfikację dochodów osiąganych przez gospodarstwo domowe.

W praktyce może to oznaczać podwyższanie czynszu najemcy, którego sytuacja materialna od czasu przyznania mieszkania się poprawiła. Ubożsi będą płacić niższy czynsz. Ostatecznie o kształcie zmian zadecydują gminy – zarówno o podwyżkach, jak i progach dochodowych.

Podstawa prawna:

Ustawa z 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego (tekst jedn.: Dz.U. z 2018 r. poz. 1234 ze zm.)

Magdalena Popławska