Jednorazowe ograniczenie pensum może pozbawić nauczyciela prawa do urlopu zdrowotnego

Zatrudnienie w pełnym wymiarze zajęć na czas nieokreślony należy rozumieć jako wymóg zatrudnienia na czas nieokreślony przez okres 7 lat (w przypadku pierwszego urlopu), który to okres powinien przypadać bezpośrednio przed dniem rozpoczęcia urlopu. Takie stanowisko w 2014 roku wyraził Sąd Najwyższy.

Dla nauczycieli, którzy chociaż przez jeden rok szkolny mieli obniżony wymiar zatrudnienia, oznacza to wydłużenie okresu zatrudnienia, przed staraniem się o pierwszy urlop dla poratowania zdrowia.

Prawa do urlopu dla poratowania zdrowia nie traci nauczyciel, który uzupełnia etat w innej placówce na podstawie art. 22 Karty Nauczyciela. Taki nauczyciel pozostaje zatrudniony w pełnym wymiarze zajęć w przedszkolu macierzystym, nie jest z nim zawierany odrębny stosunek pracy w miejscu, gdzie uzupełnia etat, dlatego wszystkie uprawnienia związane ze stosunkiem pracy, w tym prawo do urlopu dla poratowania zdrowia, realizuje w placówce macierzystej. Nauczyciel taki może zatem ubiegać się o urlop dla poratowania zdrowia, a dyrektor przedszkola nie ma prawa kwestionować tego, że część etatu nauczyciel uzupełnia w innym miejscu.

W szczególnej sytuacji znajduje się dyrektor przedszkola. Praktycznie każdy dyrektor i każdy wicedyrektor korzystają ze zniżki pensum w celu wykonywania dodatkowych zadań związanych z funkcją kierowniczą. Przepisy stanowią, że dyrektorowi i wicedyrektorowi oraz nauczycielowi pełniącemu inne stanowisko kierownicze, a także nauczycielowi, który obowiązki kierownicze pełni w zastępstwie nauczyciela, któremu powierzono stanowisko kierownicze, obniża się tygodniowy obowiązkowy wymiar godzin zajęć w zależności od wielkości i typu placówki oraz warunków pracy lub zwalnia się ich od obowiązku realizacji zajęć pensum.

Dyrektor przedszkola, który korzysta z obniżonego pensum bądź zwolnienia, jest uznawany za zatrudnionego w pełnym wymiarze zajęć. Trzeba zwrócić uwagę, że praca wykonywana przez dyrektora placówki w wymiarze ustalonym przez organ prowadzący uznawana jest w zakresie uprawnień pracowniczych za pracę wykonywaną w pełnym wymiarze zajęć.

Obligatoryjne obniżenie/zwolnienie z realizacji pensum z uwagi na pełnioną funkcję kierowniczą nie może powodować gorszej sytuacji dyrektora w stosunku do „zwykłych” nauczycieli w zakresie nabywania uprawnień pracowniczych i spełnienia przesłanek w zakresie wymaganego obowiązkowego wymiaru zajęć. Gdyby bowiem przyjąć odmienną interpretację, sytuacja dyrektora byłaby z założenia gorsza. Nigdy nie będzie go bowiem dotyczył pełny wymiar pensum, skoro jego czas pracy podlega obligatoryjnemu obniżeniu lub zwolnieniu, a to pozbawiałoby go prawa do korzystania z przewidzianego dla nauczycieli urlopu zdrowotnego.

W innej sytuacji są nauczyciele, którym z przyczyn organizacyjnych dyrektor zaproponował ograniczenie pensum. Ci nauczyciele pozostają wówczas w zatrudnieniu w niepełnym wymiarze czasu pracy, a zatem nie spełniają warunków, by ubiegać się o urlop zdrowotny. Nawet jednorazowe bądź krótkotrwałe ograniczenie wymiaru zatrudnienia może znacząco wydłużyć moment, w którym nauczyciel będzie mógł uzyskać pierwszy urlop zdrowotny.

Okres 7-letniej pracy na czas nieokreślony, wykonywanej w pełnym wymiarze zajęć, nie musi być przepracowany w jednej placówce. Ważne jednak, aby przypadał bezpośrednio przed staraniem się o urlop. Oznacza to, że nauczyciel, który w ciągu 7 lat pracy przypadających przed dniem rozpoczęcia urlopu zdrowotnego zmieniał miejsce pracy, ale zawsze na zatrudnienie na czas nieokreślony w pełnym wymiarze zajęć – ma prawo taki urlop otrzymać.

Orzecznictwo:

• wyrok Sądu Najwyższego z 20 maja 2014 r., sygn. I PK 28/13.