Dyrektywna metoda wychowania nie powinna być dominująca

Oddziaływania dyrektywne i niedyrektywne

Najogólniej, metody podejścia do wychowania można podzielić na:

• oddziaływania dyrektywne - bezpośrednie, świadome i planowane wpływanie na zmiany w rozwoju dzieci i młodzieży, działanie ukierunkowane na dokonanie pożądanych, trwałych zmian,
• oddziaływania niedyrektywne - wspomaganie młodych w kierowaniu własnym rozwojem, z uwzględnieniem ich aktywności, ale też odpowiedzialności za jakość procesu i jego efekty.

Wychowanie to nie tylko zasady i konsekwencje, ale przede wszystkim relacje, klimat szkoły, uwzględniający inicjatywę i podmiotowość uczniów oraz rodziców. Zaproszenie uczniów i rodziców do bycia w tej roli leży po stronie szkoły, od pierwszego kontaktu z nią.

Przełamanie stereotypów dotyczących wychowania

Należy zadbać by wychowanie dyrektywne nie było dominującym sposobem myślenia i oddziaływania na uczniów w szkole. Dyrektor szkoły przełamuje stereotypowe podejście nauczycieli i rodziców w tym zakresie

Powszechnie uważa się, że uczeń, który nie sprawia problemów wychowawczych jest często obdarzany etykietą „grzecznego”, tj. spełniającego oczekiwania (rodziców, nauczycieli), ale często też „niewidzialnego”. Konsekwencją takiego myślenia może być postrzeganie problemów wychowawczych w kategoriach:

• niespełniania przez uczniów stawianych im wymagań,
• niedostosowania się do oczekiwań „bycia w zgodzie z wymaganiami” (np. ekstrawagancja w stroju, niekonwencjonalność myślenia, oryginalne zainteresowania, wypowiedzi „na przekór”).

Negatywne skutki takiego stawiania oczekiwań wobec zachowania uczniów mogą prowadzić do utrwalania stereotypów i budowania wśród uczniów przekonania, że:

• każdy mierny, bierny – ale spełniający oczekiwania - wpisuje się w wizerunek „grzecznego, niesprawiającego problemów”, a jednocześnie
• ambitny, niestereotypowy, walczący o swoje, idący swoją drogą młody człowiek - jest niewychowany tzn. stwarzający problemy.

Wspólne wypracowanie zasad kluczem do sukcesu

Aby działania wychowawcze w szkole były skuteczne należy z udziałem nauczycieli, uczniów i rodziców, wspólnie wypracować normy i zasady obowiązujące w szkole. Przyjęcie przez wszystkie podmioty punktu widzenia, że oczekiwania szkoły to „moje” zasady, jest podstawą ich stosowania w codziennym życiu przez uczniów i konsekwentnego egzekwowania przez dorosłych.

Marzenna Czarnocka, dyrektorka poradni psychologiczno-pedagogicznej