Pakiet Mobilności - wytyczne KE dotyczące przewozów kabotażowych

Komisja Europejska zastrzegła, że wytyczne nie mają charakteru wiążącego, ale z pewnością organy kontrolne będą ją stosowały. Wskazówki dotyczące kabotażu, podobnie jak te związane z przepisami o delegowaniu, przedstawione zostały w formie pytań i odpowiedzi.

Czy wszystkie towary przewożone w ramach przychodzącego transportu międzynarodowego muszą być wcześniej dostarczone w celu rozpoczęcia wykonywania przewozów kabotażowych?

Wszystkie towary przewożone w ramach transportu przychodzącego poprzedzającego przewóz kabotażowy muszą być wcześniej dostarczone przed rozpoczęciem wykonywania dozwolonych przewozów kabotażowych.

W przypadku gdy przychodzący przewóz składa się z kilku przesyłek, kabotaż można rozpocząć dopiero po dostarczeniu ostatniej przesyłki.

W związku z tym pojazd po wcześniejszej międzynarodowej operacji przemieszczenia ładunków musi zostać całkowicie rozładowany, aby uzyskać prawo do wykonania przewozów kabotażowych w przyjmującym państwie członkowskim. Kabotaż można rozpocząć natychmiast po ostatnim rozładunku towaru przewożonego w transporcie międzynarodowym, również w dniu rozładunku.

Czy w przewozie kabotażowym może być kilka punktów załadunku i/lub rozładunku?

Maksymalnie można wykonać do 3 operacji kabotażowych po przewozie międzynarodowym. Przewóz kabotażowy może zasadniczo obejmować kilka punktów załadunku, kilka punktów dostaw lub nawet kilka punktów załadunku i dostaw. Liczba punktów załadunku i/lub rozładunku w przewozie kabotażowym może być jednak ograniczona przez państwa członkowskie poprzez wykluczenie operacji z wieloma punktami załadunku i wieloma punktami rozładunku, tak aby zapewnić zgodność z ograniczeniami dotyczącymi czasu i liczby przewozów nałożonych na kabotaż na mocy rozporządzenia (WE) nr 1072/2009.

Kiedy przewoźnik może wykonywać przewóz/przewozy kabotażowe?

Przewoźnik drogowy posiadający licencję wspólnotową może rozpocząć wykonywanie przewozów kabotażowych w państwie członkowskim tylko wtedy, gdy wcześniej wykonywał przewóz międzynarodowy, tj. transport transgraniczny. Przewóz taki może mieć swój początek w innym państwie członkowskim lub w państwie trzecim.

Czy przewóz pustych kontenerów, palet lub opakowań stanowi przewóz międzynarodowy?

Gdy puste kontenery, palety lub opakowania są przewożone w ramach umowy przewozu (potwierdzonej listem przewozowym) z jednego państwa członkowskiego do drugiego, przewóz należy traktować jako odpłatny przewóz drogowy towarów, rozliczany w ramach międzynarodowego przewozu towarów. Dzieje się tak dlatego, że w tych przypadkach transport pustych kontenerów, palet lub opakowań jest albo przedmiotem umowy przewozu, albo stanowi jego integralną część.

Odwrotnie, gdy puste kontenery, palety lub opakowania nie są przewożone w ramach umowy przewozowej. Wówczas przewóz, co do zasady, nie powinien być uważany za odpłatny przewóz drogowy towarów.

Jeżeli jednak te puste kontenery, palety lub opakowania są własnością przewoźnika, a przewóz międzynarodowy spełnia warunki przewozu na własny rachunek (na potrzeby własne) zgodnie z art. 1 ust. 5 lit. d rozporządzenia (WE) nr 1072/2009 (dostawa towaru do klienta w państwie przyjmującym) przewóz należy traktować jako przychodzący przewóz międzynarodowy, a przewoźnikowi wolno wykonywać przewozy kabotażowe po tym przewozie międzynarodowym.

Czy na jedną operację kabotażową może przypadać kilka listów przewozowych?

Przewóz kabotażowy może obejmować jeden list przewozowy lub więcej. Przepisy wdrożone przez państwa członkowskie mogą się różnić w tej kwestii, dlatego należy sprawdzić, co przewidują przepisy krajowe. W każdym razie przyjęta przez poszczególne kraje definicja przewozów kabotażowych musi przewidywać jego tymczasowy charakter.

Zezwolenie przewoźnikom niebędącym rezydentami na wykonywanie przewozów kabotażowych z nadmierną liczbą listów przewozowych mogłoby sprawić, że ograniczenie maksymalnej liczby przewozów kabotażowych nie ma sensu i jest sprzeczne z tymczasowym charakterem kabotażu przewidzianym na mocy rozporządzenia (WE) nr 1072/2009

Czy przewóz pustych kontenerów, palet lub opakowań stanowi operację kabotażową?

Jeżeli puste kontenery, palety lub opakowania są transportowane w przyjmującym państwie członkowskim, zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 1072/2009, w ramach umowy przewozu (potwierdzonej listem przewozowym), przewóz powinien być traktowany jako przewóz kabotażowy. Dzieje się tak dlatego, że w tych przypadkach transport pustych kontenerów, palet lub opakowań jest albo przedmiotem umowy przewozu, albo stanowi jego integralną część. W przypadku przewozu pustych kontenerów, palet lub opakowań bez listu przewozowego przewóz ten z zasady nie powinien być uważany za przewóz drogowy towarów odpłatny.

Pojęcie „przewozów kabotażowych” zostało zdefiniowane w art. 2 ust. 6 do celów rozporządzenia (WE) nr 1072/2009 jako „krajowy przewóz zarobkowy wykonywany czasowo na terytorium przyjmującego Państwa Członkowskiego”.

Wynika z tego, że gdy puste kontenery, palety lub opakowania będące własnością przewoźnika są przewożone bez listu przewozowego lub jakiejkolwiek innej umowy przewozowej, taki przewóz nie powinien być uważany za operację kabotażową.

Jaki pojazd należy brać pod uwagę przy przewozie kabotażowym w przypadku zespołów pojazdów?

Zgodnie z art. 2 ust. 1 rozporządzenia (WE) nr 1072/2009 do celów tego rozporządzenia „pojazd” oznacza albo pojazd silnikowy zarejestrowany w państwie członkowskim, albo zespół pojazdów, którego pojazd silnikowy jest zarejestrowany w państwie członkowskim, wykorzystywany wyłącznie do przewozu towarów.

Pojazd silnikowy powinien być zawsze brany pod uwagę przy przewozie kabotażowym, również w przypadku zespołu pojazdów.

Przewozy kabotażowe mogą być wykonywane wyłącznie pojazdem silnikowym, który wykonywał przewóz międzynarodowy zgodnie z art. 8 ust. 2 akapit pierwszy rozporządzenia. Ten pojazd silnikowy powinien zatem brać udział w dostawie towarów w ramach przychodzącego przewozu międzynarodowego, aby móc wykonywać przewozy kabotażowe. Niemniej jednak takie przewozy kabotażowe można wykonać inną naczepą lub przyczepą.

 Pojazd silnikowy wykonujący przewóz kabotażowy nie może wykonywać przewozów kabotażowych w tym samym państwie członkowskim w ciągu 4 dni od zakończenia przewozów kabotażowych w tym państwie członkowskim na mocy art. 8 ust. 2a.

Kiedy zaczyna się i kończy siedmiodniowy okres i jak jest obliczany?

Termin „dni” zawarty w rozporządzeniu odnosi się do dni kalendarzowych, a nie tylko do okresu 24 godzin. W związku z tym łączny termin 7 dni, o którym mowa w art. 8 ust. 2, rozpoczyna się od godziny 0:00 dnia następującego po wykonaniu przychodzącego przewozu międzynarodowego.

Przewóz kabotażowy musi zatem zakończyć się najpóźniej o 23:59 siódmego dnia.

W praktyce oznacza to, że jeśli przewóz międzynarodowy przychodzący jest wykonywany w dowolnym czasie w dany poniedziałek, to przewóz kabotażowy musi się zakończyć z końcem następnego poniedziałku.

Ponieważ uwzględnia się dni kalendarzowe, w państwach członkowskich, w których okres obejmuje święta lub dni, w których ruch jest ograniczony lub zabroniony, możliwość wykonywania przewozów kabotażowych może w praktyce być bardziej ograniczona w czasie.

Jak obliczany jest 7-dniowy okres, gdy przychodzący przewóz międzynarodowy lub przewozy kabotażowe obejmują kilka operacji rozładunkowych?

Jeżeli przychodzący przewóz międzynarodowy obejmuje kilka operacji rozładunkowych, wykonanie przychodzącego przewozu międzynarodowego odnosi się do ostatniego rozładunku.

Zasada jest taka sama w odniesieniu do zakończenia przewozów kabotażowych: ostatni rozładunek w ramach ostatniego przewozu kabotażowego musi nastąpić najpóźniej o godzinie 23:59 siódmego dnia następującego po dniu ostatniego rozładunku przychodzącego przewozu międzynarodowego.

Jak obliczany jest 4-dniowy okres cooling-off (bez kabotażu)?

Zgodnie z art. 8 ust. 2a przewoźnikowi nie wolno wykonywać przewozów kabotażowych tym samym pojazdem w tym samym państwie członkowskim w ciągu czterech dni od zakończenia przewozów kabotażowych w tym państwie członkowskim.

Celem tego przepisu jest uniknięcie sytuacji, w której kolejne przewozy międzynarodowe umożliwiają przewoźnikom wykonywanie przewozów kabotażowych w sposób, który tworzy stałą lub ciągłą działalność.

W związku z tym przepis ten pozostaje bez uszczerbku dla prawa do wykonania trzech kolejnych przewozów kabotażowych w przyjmującym państwie członkowskim w ciągu siedmiu dni następujących po przychodzącym przewozie międzynarodowym, pod warunkiem że od ostatniego rozładunku w poprzednim okresie przewozów kabotażowych minęły cztery dni w tym państwie członkowskim.

Czterodniowy okres cooling-off obowiązuje za każdym razem, gdy zakończy się przewóz kabotażowy i pojazd opuszcza przyjmujące państwo członkowskie, niezależnie od tego, czy przed wyjazdem pojazdu z danego państwa członkowskiego wykonano tylko jeden przewóz kabotażowy, czy więcej.

Okres cooling-off zaczyna obowiązywać indywidualnie dla każdego państwa członkowskiego, w którym odbył się kabotaż, nawet jeśli w tym państwie członkowskim przypadał tylko jeden przewóz kabotażowy.

Podczas okresu cooling-off możliwe jest jednak wykonywanie przewozów kabotażowych w innym państwie członkowskim. Przewoźnik może również:
1) wykonać jedną operację transgraniczną lub kilka takich operacji z lub do państwa członkowskiego, w którym odbywał się kabotaż (odpowiednio do lub z innego państwa członkowskiego lub państwa trzeciego) w ciągu ostatnich 4 dni, lub
2) realizować tranzyt, lub
3) przebywać w państwie członkowskim, w którym odbywał się kabotaż,
jednak bez wykonywania przewozów kabotażowych.

Okres cooling-off rozpoczyna się od zakończenia przewozu kabotażowego poprzedzającego wyjazd z danego państwa członkowskiego. Jeżeli w ramach jednej operacji kabotażowej jest kilka punktów rozładunkowych, należy wziąć pod uwagę ostatni rozładunek.

Również w tym przypadku należy zliczać dni kalendarzowe, a nie okresy 24 godzin. W związku z tym naliczanie 4-dniowego okresu rozpoczyna się od godziny 00:00 dnia następującego po wykonaniu ostatniego przewozu kabotażowego w danym państwie członkowskim – lub ostatniego rozładunku w przypadku wielu punktów rozładunku – i kończy się o godzinie 23:59 czwartego dnia.

W praktyce oznacza to, że jeśli ostatni przewóz kabotażowy zostanie wykonany w dowolnym momencie w poniedziałek, okres odstąpienia od umowy kończy się z końcem kolejnego piątku, a przewóz kabotażowy można wznowić w sobotę od godziny 0:00.

W jaki sposób uwzględnia się dni ustawowo wolne od pracy i weekendy przy obliczaniu okresów określonych w rozporządzeniu nr 1072/2009?

Zgodnie z unijnymi przepisami dotyczącymi obliczania okresów, dat i terminów, jeżeli ostatnim dniem terminu wyrażonego w dniach jest dzień ustawowo wolny od pracy, niedziela lub sobota, termin upływa z upływem ostatniej godziny następującego dnia roboczego. Ponadto każdy okres dwóch lub więcej dni obejmuje co najmniej dwa dni robocze.

W rezultacie, jeżeli po wykonaniu przewozu międzynarodowego do państwa członkowskiego przewoźnik wjeżdża do innego państwa członkowskiego w czwartek, okres trzech dni przewidziany w art. 8 ust. 2 akapit drugi rozporządzenia (WE) nr 1072/2009 rozpoczyna się o godzinie 00:00 w piątek i zakończy się o 23:59 w niedzielę. Ponieważ jednak ostatnim dniem tego okresu jest niedziela, uważa się, że okres kończy się o 23:59 następnego dnia roboczego, czyli w poniedziałek.

Jeżeli dodatkowo piątek następujący po wjeździe tego przewoźnika do innego państwa członkowskiego jest świętem państwowym w tym państwie członkowskim, termin ten zostaje dodatkowo przedłużony do wtorku o północy. Każdy okres dwóch lub więcej dni musi obejmować co najmniej dwa dni robocze oraz dni ustawowo wolne od pracy, przy czym soboty i niedziele nie są uznawane za dni robocze.

Wreszcie, jeżeli po wykonaniu przewozu międzynarodowego do państwa członkowskiego przewoźnik wjeżdża do innego państwa członkowskiego we wtorek, ale piątek jest dniem wolnym od pracy w tym państwie członkowskim, ten sam okres trzech dni przewidziany w art. 8 ust. 2, drugi paragraf kończy się o 23:59 następnego dnia roboczego, którym będzie poniedziałek. Te same zasady mają zastosowanie do okresu 7 dni, o którym mowa w art. 8 ust. 2 akapit pierwszy oraz do 4-dniowego okresu karencji na mocy art. 8 ust. 2a.

Jednak inaczej będzie w przypadku okresów liczonych wstecz, takich jak okres czterech dni poprzedzających przewóz międzynarodowy określony zgodnie z art. 8 ust. 3, podczas których przewoźnik powinien przedstawić jasne dowody wszystkich wykonanych operacji. Okres ten podlega wyłączeniu dotyczącym okresów liczonych z mocą wsteczną od określonej daty lub zdarzenia na podstawie art. 3 ust. 4 akapit drugi rozporządzenia nr 1182/71.

Czy kabotaż może odbywać się w więcej niż jednym państwie członkowskim?

W ciągu 7-dniowego okresu, o którym mowa w art. 8 ust. 2 akapit pierwszy, można wykonać maksymalnie 3 przewozy kabotażowe. Przewoźnik może podjąć decyzję o wykonaniu jednego, dwóch lub wszystkich trzech przewozów kabotażowych w państwach członkowskich innych niż to, z którego pochodzi przychodzący transport międzynarodowy.

Przewoźnicy mogą wówczas wykonywać kabotaż tylko w jednym państwie członkowskim lub w jednym albo kilku państwach członkowskich, ale tylko w jednym państwie członkowskim, które nie jest państwem członkowskim przychodzącego transportu międzynarodowego.

Ile przewozów kabotażowych może wykonać przewoźnik w innym państwie członkowskim niż to, w którym odbywa się przychodzący transport międzynarodowy?

W państwie członkowskim, które nie jest państwem członkowskim przychodzącego transportu międzynarodowego, dozwolona jest nie więcej niż jedna operacja kabotażowa.

Co oznacza termin 3 dni na przewóz kabotażowy w innym państwie członkowskim niż to, z którego pochodzi przychodzący transport międzynarodowy?

Każda operacja kabotażowa wykonywana w państwie członkowskim innym niż to, w którym odbywa się przychodzący transport międzynarodowy, musi zostać wykonana w ciągu 3 dni od wjazdu bez ładunku przewoźnika do tego państwa członkowskiego oraz w ciągu 7-dniowego okresu określonego w akapicie pierwszym art. 8 ust. 2.

W odniesieniu do obliczania 3-dniowego okresu stosuje się wyjaśnienia podane powyżej dla 7-dniowego okresu.

Jak należy odczytywać przepis art. 8 ust. 4 mówiący, że nie jest wymagany żaden dodatkowy dokument?

Przewoźnicy zobowiązani są do prowadzenia dokumentacji każdego przewozu realizowanego w związku z wykonywaną przez nich działalnością kabotażową. Musi ona zawierać wszystkie szczegóły wymienione w art. 8 ust. 3 akapit drugi. Dane te zawarte są w liście przewozowym lub konosamencie, zwykle w formacie CMR.

Nie są wymagane żadne dodatkowe dokumenty w celu udowodnienia przestrzegania przepisów dotyczących kabotażu.

Przepis ten nie oznacza jednak, że organy kontrolne nie mogą wykorzystać innych dowodów wymaganych przez przepisy dotyczące transportu drogowego, np. danych z tachografu, w celu ustalenia, czy przewóz kabotażowy jest wykonywany zgodnie z przepisami.

Dowody wymagane w art. 8 ust. 3 akapit drugi należy przedstawić lub przekazać upoważnionemu funkcjonariuszowi służb kontrolnych przyjmującego państwa członkowskiego na żądanie i w czasie trwania kontroli drogowej. Dokumenty mogą być przedstawiane lub przesyłane elektronicznie, na przykład za pomocą elektronicznego listu przewozowego (e-CMR).

Podczas kontroli drogowej kierowca może skontaktować się z centralą, kierownikiem transportu lub inną osobą bądź podmiotem w celu przedstawienia, przed zakończeniem kontroli drogowej, wszelkich niezbędnych dowodów.

Jak należy rozumieć przepis o okresie czterech dni poprzedzających przewóz międzynarodowy w celu dostarczenia jednoznacznych dowodów wszystkich operacji wykonanych w tym okresie?

Przewoźnicy są zobowiązani do przedstawienia dowodów odnośnie do wszystkich operacji, które zostały wykonane w okresie czterech dni poprzedzających przewóz międzynarodowy do przyjmującego państwa członkowskiego, jeśli pojazd znajdował się na terytorium tego państwa w okresie tych czterech dni. Oczywiście jest to wymagane tylko wtedy, gdy przewoźnik wykonuje przewóz kabotażowy w przyjmującym państwie członkowskim.

Zasada ta ma zatem zastosowanie tylko wówczas, gdy pojazd wykonuje krajowe przewozy drogowe rzeczy w przyjmującym państwie członkowskim i znajdował się w tym samym przyjmującym państwie członkowskim w okresie czterech dni poprzedzających przychodzący przewóz międzynarodowy.

W takich przypadkach przewoźnicy powinni przedstawić dowody zawierające wszystkie szczegóły wymienione w art. 8 ust. 3 akapit drugi. Wartość przedstawionych dowodów jest oceniana przez organy kontrolne. Należy zauważyć, że rejestracja przekroczenia granicy przez inteligentny tachograf w wersji 2 może posłużyć do określenia obecności ciężarówki w danym państwie członkowskim.

Cztery dni, o których mowa w art. 8 ust. 3 akapit drugi, to dni kalendarzowe. W związku z tym, jeżeli pojazd opuścił przyjmujące państwo członkowskie np. 6 czerwca i ponownie wjeżdża do tego samego państwa 10 czerwca, a więc w ciągu 4 dni, przewoźnik podczas wykonywania przewozów kabotażowych musi umieć przedstawić dowody dotyczące wszystkich przewozów, które prowadził w tym okresie czterech dni.

Czy przepisy dotyczące kabotażu mają zastosowanie do operacji transportu kombinowanego?

Państwa członkowskie mogą uznać, że konieczne jest przeciwdziałanie niewłaściwemu stosowaniu art. 4 dyrektywy Rady 92/106/EWG, który dotyczy końcowego i początkowego odcinka drogi w transporcie kombinowanym.

W związku z tym mają możliwość, po powiadomieniu Komisji, stosowania przepisów dotyczących kabotażu do odcinków drogowych operacji transportu kombinowanego, jak określono w dyrektywie 92/106/EWG. Jednak może się to odnosić tylko do tych odcinków drogowych, które nie przekraczają granicy państwowej.

Przyjmując takie przepisy, państwa członkowskie mogą wyznaczyć okres dłuższy niż 7 dni, przewidziane w art. 8 ust. 2 rozporządzenia (WE) nr 1072/2009, oraz okres krótszy okres niż 4 dni, o których mowa w art. 8 (2a) tego rozporządzenia.

• Jak liczyć kabotaże po przepięciu naczep?
• Czy wjeżdżając bez ładunku można wykonać kabotaż?
• Zasady kabotażu od 21 lutego 2022 r.