Zasady zamówień publicznych - uproszczenia z zielonej księgi

Certyfikacja wymaga regulacji ustawowej. Musi więc powstać projekt, określający jej zakres i zasady udzielania certyfikatów oraz możliwości posługiwanie się nimi. 

Ustawa dotycząca certyfikacji ma być odrębnym aktem prawnym wobec Prawa zamówień publicznych, choć zapewne wpłynie także na jego kształt i akty wykonawcze do niego. Ma zawierać upoważnienie do wydawania aktów wykonawczych. Mają kształtować tzw. certyfikację pozytywną i dotyczyć kategorii i podkategorii zamówień wraz z przypisaniem określonych dla nich wymagań dla wykonawców. 

Aby można było wziąć udział w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego, potencjalny wykonawca musi złożyć cały komplet dokumentów potwierdzających spełnienie przez niego wszystkich warunków. Musi więc udowodnić m.in. że: nie był skazany, nie zamierza zakłóceń konkurencji, nie ma zaległości podatkowych, ani  składkowych w ZUS. Dodatkowo musi także wykazać swoją zdolność do występowania w obrocie gospodarczym, uprawnienia do prowadzenia działalności, swoją sytuację finansową oraz zawodową. Wykonawca musi przedstawić wszystkie dokumenty, które zostały wskazane w specyfikacji warunków zamówienia. Jest to spory plik. I nie ma możliwości uproszczenia tego swoistego "postępowania dowodowego", a to czasochłonne i żmudne. 

Tego rodzaju przeszkody formalne są najczęstszą przyczyną niemożliwości udziału w postępowaniu o udzielenie zamówienia. Jest to także niekomfortowe dla zamawiającego, który za każdym razem musi wszystkie te dokumenty oraz ich poprawność zweryfikować. A zatem odpowiedzialność za wybór kandydata na wykonawcę, spoczywa na zamawiającym.  

Każdorazowy proces zbierania dokumentów do każdego zamówienia i ich weryfikację ma zastąpić certyfikat. To on będzie potwierdzał, że wykonawca ma możliwość brania udziału w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego, czyli że nie zachodzą wobec niego żadne podstawy wyłączenia oraz że ma odpowiednią kadrę, zaplecze, doświadczenie etc. do realizacji zamawianego przedsięwzięcia. Przewiduje się dwa poziomy certyfikatów. 

Ważne: Certyfikat może zostać użyty na potrzeby wielu postępowań o udzielenie zamówienia publicznego. 

Tym samym odpada konieczność wielokrotnego kompletowania dokumentów. Zamawiający zostaje zwolniony z odpowiedzialności za weryfikację tych dokumentów za każdym razem, gdy udziela zamówienia. Dokona tego akredytowana jednostka certyfikująca. 

Certyfikaty będą związane z domniemaniem, że wykonawca spełnia wymogi kwalifikacji podmiotowej, w określonym w certyfikacie zakresie. 

Certyfikacja będzie dobrowolna dla wykonawców. Będzie to ich uprawnienie, a nie obowiązek. Korzystając z tego uprawnienia niewątpliwie oszczędzają wiele czasu. Nie będą musieli składać wyjaśnień ani gromadzić dokumentów przy każdym zamówieniu. To z pewnością przełoży się również na koszty udziału w zamówieniach publicznych. Zdaniem Ministerstwa Rozwoju i Technologii, certyfikat będzie także dodatkowym symbolem profesjonalizmu. 

Zamawiający także zyskują ogrom czasu, który dotychczas muszą poświęcać na weryfikację wszystkich dokumentów. Z certyfikatami będą mogli polegać na odpowiednio przygotowanych do tego zadania jednostkach, które mają pracowników z odpowiednim zapleczem merytorycznym. Ryzyko związane z nieprawidłową oceną oferty - a tym samym odpowiedzialność za to - zniknie z ich pracy. 

Konsultacje związane z Zieloną Księgą Certyfikacji trwają od 15 marca do 14 kwietnia. 

Ministerstwo zakłada, że w pierwszej części 2023 r certyfikacja wejdzie już w życie. Ma być jednym z wielu kroków do tego, by procedura zamówień publicznych przestała być nadmiernie rozbudowaną formalnością, a stała się efektywnym środkiem do realizacji strategicznych celów państwa - zaznaczył wiceminister rozwoju i technologii przedstawiając zamiar wprowadzenia zielonej księgi.