Prawa i obowiązki pracodawców i pracowników są regulowane przepisami prawa pracy. Pod pojęciem „prawa pracy” rozumie się nie tylko przepisy Kodeksu pracy, innych ustaw i aktów wykonawczych, określające prawa i obowiązki pracowników i pracodawców, ale także postanowienia układów zbiorowych pracy i innych porozumień zbiorowych, regulaminów i statutów określających prawa i obowiązki stron stosunku pracy (art. 9 § 1 kp).
Regulamin pracy musi być precyzyjny
Każdy pracodawca, zatrudniając pracownika, powinien zapoznać go z obowiązującymi u pracodawcy regulaminami. Tam bowiem zawarte są najistotniejsze postanowienia dotyczące procesu pracy i jej wynagradzania. Znajomość regulaminów i prawidłowa interpretacja zawartych w nich przepisów to jeden z podstawowych obowiązków osób zatrudnionych w dziale zajmującym się sprawami osobowymi i obliczaniem wynagrodzeń.
Najczęściej prawem pracy w firmie są regulaminy pracy i wynagradzania. Są to podstawowe akty prawne obowiązujące u danego pracodawcy. Regulaminy tworzy się na podstawie:
- art. 104–1043 kp (regulamin pracy),
- art. 771–772 kp i art. 775 kp (regulamin wynagradzania).
Regulaminy mogą dowolnie kształtować stosunki pracy. Jednakże muszą spełniać jeden podstawowy warunek: nie mogą zawierać postanowień mniej korzystnych niż przepisy nadrzędne, tj. ustawy i akty wykonawcze, a także mniej korzystnych niż postanowienia układów zbiorowych pracy i porozumień zbiorowych (art. 9 § 2 i 3 kp).
Nie każdy pracodawca musi posiadać regulamin pracy i regulamin wynagradzania. Firmy zatrudniające mniej niż 20 pracowników mogą nie tworzyć regulaminów i wszelkie postanowienia dotyczące praw i obowiązków stron zawierać w umowie o pracę oraz w informacji do umowy o pracę, tworzonej na podstawie art. 29 § 3 kp.
Jeżeli jednak pracodawca widzi korzyści z uregulowania kwestii organizacyjnych lub wynagrodzeniowych, to nawet jeśli zatrudnia mniej niż 20 pracowników – może wprowadzić regulamin pracy i regulamin wynagradzania
Tworząc regulamin pracy należy mieć przede wszystkim na uwadze dwa aspekty:
- wymogi kodeksowe,
- potrzeby firmy, dla której tworzony jest regulamin.
Kodeks pracy szczegółowo określa, co musi znaleźć się z w regulaminie pracy (art. 104–1041 kp). Zakresu zagadnień wymienionych w Kodeksie pracy nie można w regulaminie pominąć, nawet jeżeli z uwagi na specyfikę danej firmy zagadnienia te nie występują. i najważniejszy
Tworzenie prawa pracy w firmie nie jest tylko spełnieniem kodeksowego obowiązku, ale przede wszystkim służy określeniu praw i obowiązków stron. Zanim więc przystąpimy do zmiany istniejącego regulaminu bądź stworzenia nowego, należy najpierw szczegółowo przeanalizować specyfikę konkretnego zakładu pracy, w którym regulamin ma funkcjonować. Inaczej bowiem będzie skonstruowany regulamin dla firmy zajmującej się np. budownictwem, a inaczej dla spółki doradztwa finansowego. Każda z nich bowiem będzie miała specyficzne dla danej branży wymagania odnośnie procesu organizacji pracy, dyscypliny pracy, rozkładów i systemów czasu pracy, okresów rozliczeniowych, systemów wynagradzania itp.
art. 104–1043 ustawy z 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (tekst jedn.: Dz.U. z 1998 r. nr 21, poz. 94 ze zm.).
Zobacz także: