Spółka zamierza wypłacać pracownikom zryczałtowany ekwiwalent za pranie odzieży roboczej w równej wysokości. Ekwiwalent byłby niższy o 5% od najniższej oferty za pranie odzieży roboczej otrzymanej przez spółkę od lokalnych pralni. Byłby wypłacany raz w miesiącu po potwierdzeniu przez przełożonego pracownika, że odzież robocza została w danym miesiącu faktycznie wyprana. Przedsiębiorca powziął wątpliwości czy wypłacana kwota ekwiwalentu w wysokości odpowiadającej 95% kwoty najniższej oferty za pranie odzieży roboczej może zostać wyłączona z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne.
Zdaniem Zakładu Ubezpieczeń Społecznych: W myśl rozporządzenia ministra pracy i polityki socjalnej z 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na
ubezpieczenia emerytalne i rentowe z podstawy wymiaru wyłączona jest wartość świadczeń rzeczowych wynikających z przepisów o bezpieczeństwie i higienie pracy oraz ekwiwalenty za te świadczenia wypłacane zgodnie z przepisami wydanymi przez Radę Ministrów lub właściwego ministra, a także ekwiwalenty pieniężne za pranie odzieży roboczej, używanie odzieży i obuwia własnego zamiast roboczego.
Z kodeksu pracy wynika m.in., że pracodawca ma obowiązek dostarczyć pracownikowi nieodpłatnie odzież i obuwie robocze (spełniające wymagania określone w Polskich Normach), jeżeli odzież własna pracownika może ulec zniszczeniu lub znacznemu zabrudzeniu lub ze względu na wymagania technologiczne, sanitarne lub bhp.
Stosownie do przepisów Kodeksu pracy, jeżeli pracodawca nie może zapewnić prania odzieży roboczej, czynności te mogą być wykonywane przez pracownika, pod warunkiem wypłacania przez pracodawcę ekwiwalentu pieniężnego w wysokości kosztów poniesionych przez pracownika.
ZUS uznał, że pracodawca wypłaca nie ekwiwalent, tylko ryczałty w takiej samej wysokości wszystkim pracownikom, a to oznacza, że takie świadczenie nie korzysta ze zwolnienia od składek.
Taka
interpretacja ZUS budzi jednak kontrowersje. Istota sporu sprowadza się tu do rozstrzygnięcia czy wypłacana przez pracodawcę kwota za pranie odzieży roboczej w wysokości 95% ceny podanej przez najtańszą pralnię powinna być traktowana jako ekwiwalent za pranie odzieży roboczej (jak wskazał przedsiębiorca), czy też jako ryczałt (jak określił ZUS).
Idąc tokiem rozumowania ZUS, pracodawca musiałby powołać odrębne służby, które każdorazowo, w zależności od stopnia zabrudzenia, a także ceny proszku, jakiego używa pracownik, określałyby wysokość ekwiwalentu. Wartość poniesionych kosztów jest w istocie nie do ustalenia (np. koszty zużytej wody, prądu, cena proszku, amortyzacja pralki).
Pracodawca w analizowanej sytuacji wykazał, że wypłacana pracownikowi kwota jest zwrotem kosztów, jakie ponosi on za pranie odzieży i nie jest możliwe wypranie za niższą cenę. Pracodawca wyraźnie podkreślił, że ekwiwalent będzie wypłacał wyłącznie za miesiąc, w którym pracownik wyprał odzież, co będzie potwierdzał jego przełożony. To również potwierdza, że jest to ekwiwalent, a nie ryczałt.
W stanie faktycznym, w którym została wydana interpretacja, przedsiębiorca ustalił więc kwotę ekwiwalentu jako zwrot kosztów ponoszonych przez pracownika i ta kwota powinna być od składek wyłączona.
Podstawa prawna:
- art. 237[7] § 1 i art. 237 [9] § 3 ustawy z 26 czerwca 1974 r. - Kodeksu pracy (tekst jedn.: Dz.U. z 1998 r. nr 21, poz. 94 ze zm.),
- § 2 ust. 1 pkt 6 rozporządzeniu ministra pracy i polityki socjalnej z 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (Dz.U. nr 161, poz. 1106 ze zm.).
Michał Jarosik, specjalista w zakresie ubezpieczeń społecznych i zdrowotnego
Zobacz także:
