Odpowiedzialność za opłaty dla wspólnoty mieszkaniowej po rozwodzie

Sytuacja o tyle ciekawa, że może się zdarzyć. Zgodnie z przepisami Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, a dokładniej w myśl art. 31 wskazanej ustawy, z chwilą zawarcia małżeństwa powstaje między małżonkami z mocy ustawy wspólność majątkowa. Obejmuje ona przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania przez oboje małżonków lub przez jednego z nich. Stanowią one majątek wspólny. 

W przypadku zakupu nieruchomości - biorąc pod uwagę wskazany przepis oraz wyliczenie z art. 33 krio dotyczące składników majątku osobistego - staje się ona majątkiem wspólnym małżonków, jeśli zakup nastąpił w trakcie trwania wspólnoty majątkowej (czyli po zawarciu małżeństwa), a małżonkowie nie zawarli wcześniej umowy majątkowej tzw. intercyzy. Małżonkowie mogą przez umowę zawartą w formie aktu notarialnego rozszerzyć wspólność majątkową, ograniczyć ją bądź ustanowić rozdzielność majątkową.

Załóżmy jednak, że małżonkowie nie zawarli małżeńskiej umowy majątkowej, więc istniała między nimi ustawowa wspólność majątkowa. W takiej sytuacji oboje są odpowiedzialni solidarnie za zobowiązania względem wspólnoty mieszkaniowej. 

Odpowiedzialność solidarna to taki rodzaj odpowiedzialności, że każdy z małżonków jest odpowiedzialny za spłatę całego długu, a jeśli jeden z nich to zrobi, zwalnia z odpowiedzialności za zobowiązanie drugiego. 

Pojawił się jednak problem dotyczący odpowiedzialności za należności względem wspólnoty, w przypadku gdy małżonkowie się rozwiedli, przez co zniesiona została wspólność majątkowa. Pytanie dotyczące odpowiedzialności małżonków za zobowiązania wobec wspólnoty mieszkaniowej z tytułu wydatków i ciężarów związanych z utrzymaniem nieruchomości wspólnego powstałe po ustaniu wspólności majątkowej, trafiło ostatecznie do Sądu Najwyższego. Miał on rozstrzygnąć, czy odpowiedzialność ta powinna być proporcjonalna do udziałów we współwłasności, czy nadal każdy z małżonków ponosi odpowiedzialność za całość zobowiązania na zasadach odpowiedzialności solidarnej. 

W uchwale składu 3 sędziów z 20 października 2022 r. Sąd Najwyższy stwierdził:

Odpowiedzialność byłych małżonków będących współwłaścicielami lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość, który uprzednio wchodził w skład ich majątku wspólnego, za zobowiązania wobec wspólnoty mieszkaniowej powstałe po ustaniu wspólności majątkowej małżeńskiej z tytułu wydatków i ciężarów związanych z utrzymaniem nieruchomości wspólnej w części nieznajdującej pokrycia w innych przychodach, jest odrębną odpowiedzialnością każdego z nich w zakresie odpowiadającym ich udziałom w nieruchomości wspólnej, ustalonym zgodnie z art. 3 ust. 3a ustawy z 24 czerwca 1994 r. o własności lokali