Pytanie Rzecznika Praw Obywatelskich zostało skierowane do powiększonego składu Naczelnego Sądu Administracyjnego. Przede wszystkim dotyczy ono przepisu art. 4a ust. 1 pkt 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn. Zgodnie z przywołanym przepisem, w przypadku gdy przedmiotem nabycia tytułem darowizny lub polecenia darczyńcy są środki pieniężne podatnicy muszą udokumentować ich otrzymanie dowodem przekazania na rachunek płatniczy nabywcy. RPO prosi o podjęcie uchwały, z której jasno będzie wynikać, czy za dowód wystarczający do skorzystania ze zwolnienia podatkowego dla osób najbliższych uznaje się także dokonanie wpłaty środków pieniężnych będących przedmiotem czynności prawnej darowizny, przez obdarowanego na własną rzecz w imieniu darczyńcy.
Co dalej z darowiznami od osób najbliższych?
Rzecznik Praw Obywatelskich wystąpił do Naczelnego Sądu Administracyjnego z pytaniem dotyczącym zwolnień podatkowych przy darowiźnie pieniędzy od osób najbliższych. W swoim wystąpieniu zaznacza, że obywatele nie mają pewności kiedy mogą z tego zwolnienia skorzystać, bo orzecznictwo i interpretacje bywają niespójne. Aby w pełni realizować zasadę zaufania obywateli do prawa, prosi o jasną interpretację przepisów.
Zobacz także: Podatek od darowizny - także tej od rodziców
Ustawa określa warunki, po spełnieniu których możliwe jest skorzystanie ze zwolnienia z podatku od darowizny.
1) darowizna została wykonana przez małżonka, zstępnych wstępnych, pasierba, rodzeństwo, ojczyma, macochę
2) podatnik zgłosił nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego w terminie 6 miesięcy od dnia powstania obowiązku podatkowego
3) jeżeli przedmiotem darowizny są pieniądze, a wartość majątku nabytego łącznie od tej samej osoby w okresie 5 lat poprzedzających rok, w którym nastąpiło ostatnie nabycie, doliczona do wartości rzeczy i praw majątkowych ostatnio nabytych, przekracza 9637 zł, należy udokumentować otrzymanie środków pieniężnych dowodem przekazania ich na rachunek płatniczy nabywcy.
Zobacz także: Zwolnienia w podatku od spadków i darowizn - nowe limity
Ostatni z warunków sprawia najwięcej kłopotów. Zdaniem RPO przepisy nie wskazują, czy konieczne jest udokumentowanie przekazania środków pieniężnych jedynie za pomocą przelewu, czy możliwe jest także udokumentowanie wpłaty środków na rachunek nabywcy. Kolejne pytanie brzmi - kto powinien dokonać takiej wpłaty, jeśli przekazanie pieniędzy w darowiźnie jest z wykorzystaniem gotówki.
Z przytoczonych przez Rzecznika Praw Obywatelskich wyroków wynika wyraźnie, że istnieją dwa rozbieżne nurty interpretacyjne. Pierwszy pozwala skorzystać ze zwolnienia jedynie w przypadku przelewu. Drugi - łagodniejszy - przyjmuje również, że darowizna jest odpowiednio udokumentowana, jeśli jest dowód wpłaty obdarowanego na własną rzecz w imieniu darczyńcy.
We wrześniu RPO wystąpił w tej sprawie do Ministerstwa Finansów, jednak resort nie dostrzega problemu i przyjmuje tę bardziej rygorystyczną interpretację. Pisaliśmy o tym wcześniej w artykule: Rygorystyczne zasady zwolnień podatkowych od darowizn
Ze względu na istniejące rozbieżności RPO prosi o jasną interpretację w uchwale powiększonego składu NSA. Jego zdaniem natomiast, nie ma uzasadnienia dla zawężającej wykładni art. 4a ust. 1 pkt 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn. Nałożenie podatku tylko ze względu na formę przekazania darowizny, podczas gdy sama umowa darowizny nie budzi żadnych wątpliwości, to zdaniem Rzecznika nieuzasadniony rygor i może być postrzegany jako naruszenie dopuszczalnych granic ograniczenia prawa własności podatników.
Informacja opublikowana w Biuletynie Informacji Publicznej Rzecznika Praw Obywatelskich na jego oficjalnej stronie internetowej - portal bip.brpo.gov.pl
