Odwrócone obciążenie VAT

Nowe rozwiązanie mogło być wprowadzone przez państwo członkowskie UE na podstawie art. 199a ust. 1 lit. a oraz e dyrektywy VAT. Z możliwością odwrotnego obciążenia VAT korzystają: Włochy, Portugalia, Rumunia, Dania, Niemcy, Czechy, Irlandia a także Wielka Brytania. 

Rozwiązanie wprowadziła także Polska w ustawie z 9 marca 2023 r. o zmianie ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji oraz niektórych innych ustaw. Ma ono charakter przepisów epizodycznych, będzie obowiązywało w okresie od 1 kwietnia 2023 r. do 28 lutego 2025 r. Nowe przepisy mają zwiększyć konkurencyjność polskiego systemu giełdowego.

Będzie ono polegało na czasowym, odwrotnym obciążeniu podatkiem:
a) gazu w systemie gazowym
b) energii elektrycznej w systemie elektroenergetycznym
c) usług w zakresie przenoszenia uprawnień do emisji gazów cieplarnianych

Zgodnie z wprowadzonymi przepisami, podatnikiem stają się nabywcy lub usługobiorcy, jeśli dostawa gazu w systemie gazowym, dostawa energii w systemie elektroenergetycznym oraz świadczenie usług w zakresie przenoszenia uprawnień do emisji gazów cieplarnianych, jest dokonywana bezpośrednio lub też za pośrednictwem uprawnionego podmiotu na:
a) giełdzie towarowej, która zdefiniowana jest w przepisach o giełdach towarowych
b) rynku regulowanym lub zorganizowanej platformie obrotu w rozumieniu ustawy o obrocie instrumentami finansowymi. 

Jeśli podmioty będą zamierzały dokonać wskazanych czynności, będą zobowiązane do złożenia odpowiedniego zawiadomienia naczelnikowi urzędu skarbowego jeszcze przed dokonaniem pierwszej czynności. 

Trwają obecnie konsultacje publiczne nad projektowanymi przepisami rozporządzenia ministra finansów zmieniającego rozporządzenie w sprawie szczegółowego zakresu danych zawartych w deklaracjach podatkowych i w ewidencji w zakresie podatku od towarów i usług, w których znajdą się zapisy dostosowujące JPK_VAT do nowych zasadach podatku. 

Zgodnie z propozycją, podatnik będzie musiał wskazać podstawę opodatkowania, wysokość podatku należnego z tytułu dostawy gazu w systemie gazowym, dostawy energii elektrycznej w systemie elektroenergetycznym i świadczenia usług w zakresie przenoszenia uprawnień do emisji gazów cieplarnianych. 

Ważne: Podatnikiem jest nabywca zgodnie z art. 145e ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług. 

Zgodnie ze wspomnianym przepisem podatnikami są, będące nabywcą tego gazu, tej energii lub usługobiorcą tych uprawnień: osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne które łącznie spełniają określone warunki:
a) podmiot musi być zarejestrowany jako czynny podatnik VAT, a w przypadku dostawy gazu lub energii, główną działalnością nabywcy jest działalność polegająca na nabywaniu gazu lub energii w celu jej odsprzedaży, podczas gdy własne zużycie tych towarów jest nieznaczne
b) transakcja dostawy towarów lub świadczenia usług ma być zawarta bezpośrednio lub za pośrednictwem uprawnionego podmiotu na giełdzie towarowej albo rynku regulowanym lub OTF
c) dostawcą lub usługodawcą jest podatnik zarejestrowany jako czynny podatnik VAT, którego sprzedaż nie jest zwolniona z podatku od towarów i usług na podstawie art. 113 ust. 1 i 9 ustawy o VAT, w którym mowa o zwolnieniu podmiotowym.