Możliwość podejmowania innego zatrudnienia - co z kierowcami?

Wprowadzony do Kodeksu pracy przepis art. 26¹ stanowi, że pracodawca nie może zakazać pracownikowi jednoczesnego pozostawania w stosunku pracy z innym pracodawcą, bądź też jednoczesnego pozostawania w stosunku prawnym będącym podstawą świadczenia pracy innym niż stosunek pracy. 

W przepisie tym dostrzeżono niebezpieczeństwo polegające na nadmiernej pracy kierowców, którzy będą mogli pracować także "po godzinach" u innych pracodawców, czy świadczyć inne usługi, co mogłoby się przełożyć na bezpieczeństwo wykonywanego przez nich transportu. W zgłoszonej do minister rodziny i polityki społecznej interpelacji podnoszono, że nowelizacja Kodeksu pracy nie uwzględniła wyjątkowych warunków zatrudnienia pracowników mobilnych, takich jak: kierowcy, czy przedstawiciele handlowi. 

Pracodawca nie będzie mógł zakazać podwładnemu jednoczesnego zatrudnienia w innych firmie, a zatem kierowca, w czasie przeznaczonym na odpoczynek, będzie mógł pracować, po czym - mimo faktycznego braku tego odpoczynku - wróci np. do przewozu osób. Wyjątkiem jest jedynie zastosowanie przez pracodawcę zakazu konkurencji, który akurat w tym przypadku mógłby się nie sprawdzić, bo przecież kierowca nie będzie wykonywał działalności konkurencyjnej, pracując w innym charakterze. 

Minister rodziny i polityki społecznej podkreśla, że regulacja wprowadzona w kwestionowanym przepisie jest niezbędna, ponieważ tego od państw członkowskich wymaga dyrektywa w sprawie przejrzystych i przewidywalnych warunków pracy w Unii Europejskiej. W jej art. 9 członkowie UE zostali zobowiązani do zapewnienia, aby pracodawca nie mógł zabronić pracownikowi podejmowania pracy u innych pracodawców, poza harmonogramem czasu pracy ustalonym z tym pracodawcą. Nie może również w jakikolwiek sposób niekorzystnie traktować pracownika, który na takie dodatkowe świadczenie pracy się zdecyduje. 

W Polsce istnieje prawo do swobodnie wybranej pracy, nie można także zabronić wykonywania zawodu (z wyjątkiem sytuacji określonych w ustawie). Minister zauważa, że kwestie czasu pracy osób zatrudnionych w transporcie są uregulowane w oddzielnej ustawie z 16 kwietnia 2004 r. o czasie pracy kierowców. Tam też znajdują się szczegółowe regulacje dotyczące przerw w pracy, okresów pozostawania w dyspozycji kierowców, norm i wymiaru czasu pracy, odpoczynku i jego okresów, zasady wykonywania pracy nadliczbowej itp. 

W art. 12 ustawy o czasie pracy kierowców został wskazany maksymalny wymiar czasu pracy - tygodniowy czas pracy kierowcy łącznie z godzinami nadliczbowymi, nie może przekraczać przeciętnie 48 godzin w przyjętym okresie rozliczeniowym nieprzekraczającym 4 miesięcy. Tygodniowy czas pracy może być przedłużony do 60 godzin, jeżeli średni tygodniowy czas pracy nie przekroczy 48 godzin w przyjętym okresie rozliczeniowym nieprzekraczającym 4 miesięcy. Ten wymiar czasu pracy obowiązuje kierowcę zatrudnionego także u więcej niż jednego pracodawcy. 

Pracodawcy są także zobowiązani, aby uzyskać od kierowców oświadczenie na piśmie, w którym informują o wymiarze zatrudnienia albo o niepozostawaniu w zatrudnieniu u innego pracodawcy, a także o przeciętnej tygodniowej liczbie godzin wykonywanych przewozów drogowych lub innych czynności, na innej podstawie niż stosunek pracy, albo o ich niewykonywaniu.