Kryteria doboru do stanu nieczynnego i zwolnienia w związku z reformą oświaty

W związku z wstrzymaniem rekrutacji do oddziałów klas I zarówno w samodzielnych gimnazjach jak i w zespołach szkół, w skład których wchodzą gimnazja, istnieje duże ryzyko wystąpienia nadwyżek kadrowych. W związku z tym ustawodawca przygotował specjalną procedurę:

KROK 1 Nauczyciel gimnazjum prowadzonego przez jednostkę samorządu terytorialnego, zatrudnionego na podstawie mianowania lub umowy o pracę na czas nieokreślony, którego dalsze zatrudnienie w gimnazjum w roku szkolnym 2017/2018 lub 2018/2019 nie będzie możliwe ze względu na zmiany organizacyjne powodujące wygaszenie kształcenia w gimnazjum, zostanie przeniesiony w stan nieczynny z dniem 1 września 2017 r.

KROK 2 Jeżeli nauczyciel nie wyrazi zgody na przejście w stan nieczynny, dyrektor wręcza mu wypowiedzenie stosunku pracy.

PRAKTYCZNA RADA: Brak możliwości dalszego zatrudnienia może dotyczyć więcej niż jednego nauczyciela. Dyrektor musi wówczas zadecydować, któremu nauczycielowi wręczyć informację o przeniesieniu w stan nieczynny, a w razie odmowy - wypowiedzenie.

Decyzja dyrektora nie jest jednak w tym zakresie dowolna. Jeśli nauczyciel nie zgodzi się na przeniesienie w stan nieczynny i odwoła się do sądu pracy, sąd sprawdzi, czy w danych okolicznościach zwolnienie konkretnej osoby było uzasadnione tzn. czy:

1. faktycznie z arkusza organizacji wynika, że dla danej osoby nie będzie godzin,
2. nauczyciel został wybrany w oparciu o obiektywne i rzeczywiste kryteria doboru pracowników do wypowiedzenia stosunku pracy.

PRAKTYCZNA RADA: Analiza doboru nauczycieli do zwolnienia nie musi być przeprowadzana w formie pisemnej, a dyrektor nie ma obowiązku sporządzania oceny każdego nauczyciela, którego bierze pod uwagę, podejmując decyzje kadrowe. Warto jednak zapoznać nauczycieli z kryteriami decydującymi o kolejności zwolnień, np. na radzie pedagogicznej poprzedzającej ruch kadrowy w placówce. Nie jest to jednak obowiązek prawny, którego niezachowanie skutkowałoby naruszeniem prawa.

PRAKTYCZNA RADA: W celu umożliwienia weryfikacji zastosowanych kryteriów, dyrektor powinien je podać najpóźniej w wypowiedzeniu bądź w innym dokumencie wręczanym wraz z wypowiedzeniem nauczycielowi (wyrok Sądu Najwyższego z 13 września 2016 r.).

PRAKTYCZNA RADA: Nie jest możliwe stosowanie do jednego nauczyciela wszystkich kryteriów, a do innego tylko niektórych z nich. Muszą być one uwzględnione jednakowo do wszystkich nauczycieli z danej grupy podlegającej redukcji.

PRAKTYCZNA RADA: Jeżeli wybór jest ograniczony do jednego z dwóch nauczycieli, ocena, iż ten właśnie nauczyciel, a nie drugi został wybrany w sposób obiektywnie uzasadniony, musi być dokonana przez wzajemne porównanie rozmaitych, takich samych rodzajowo, cech i przymiotów każdego z nich (wyrok Sądu Najwyższego z 11 stycznia 2005 r.).