Dziecko jest już dorosłe, nadal mam płacić alimenty?

W pierwszej kolejności zauważyć należy, iż obowiązek alimentacyjny nie jest ograniczony uzyskaniem przez dziecko pełnoletności, nie można więc powiedzieć, że nie muszę płacić alimentów bo dziecko skończyło 18 lat. Nie, na gruncie prawa rodzinnego taka regulacja nie istnieje i uzyskanie pełnoletności nie znosi automatycznie obowiązku alimentacyjnego rodziców względem dziecka.

Zgodnie natomiast z wykładnią omawianych regulacji, obowiązek alimentacyjny rodziców trwa, aż do czasu uzyskania przez dziecko zdolności do samodzielnego utrzymania, w każdym więc przypadku termin ten będzie inny, gdyż jedno dziecko usamodzielni się już w wieku lat 19, inne zaś w 24 roku życia, nie ma tutaj żadnej reguły.

W orzecznictwie sądowym utrwalony został natomiast pogląd, iż rodzice pełnoletniego dziecka, które kontynuuje naukę, obowiązani są do świadczeń alimentacyjnych względem niego. Dziecku, które podjęło wyższe studia, przysługuje bowiem w stosunku do rodziców roszczenie alimentacyjne, w zasadzie do ich ukończenia. Tak jest jednak z reguły wtedy, gdy dziecko nie mające jeszcze określonego zawodu od razu po ukończeniu szkoły średniej podejmuje studia wyższe. W wypadku jednak, gdy dziecko ukończyło średnią szkołę zawodową, uzyskało konkretny zawód dający możliwość zatrudnienia i nie podjęło od razu wyższych studiów, a jego wiek przekracza znacznie normalny wiek młodzieży rozpoczynającej wyższe studia, nie może żądać od rodziców finansowania znacznie opóźnionych studiów, lecz powinno podjąć pracę zarobkową i wykorzystać szerokie możliwości, jakie państwo stwarza osobom dorosłym w zakresie zaocznych studiów wyższych.

Rodzice nie są ponadto obowiązani dostarczać środków utrzymania dziecku, które, będąc już przygotowane należycie do wykonywania przez nie odpowiedniego dla niego zawodu, podejmuje dla podniesienia swych kwalifikacji dalsze kształcenie, ale w studiach się zaniedbuje, nie robi należytych postępów, nie otrzymuje obowiązujących zaliczeń, nie zdaje w terminie przepisanych egzaminów, a zwłaszcza jeżeli z własnej winy powtarza lata studiów i wskutek tego nie kończy studiów w przewidzianym programem okresie.

Pamiętać ponadto należy, iż „obowiązek alimentacyjny względem dzieci spoczywa na obojgu rodzicach, z których każdy według swych sił oraz swych możliwości zarobkowych i majątkowych obowiązany jest do zaspokojenia potrzeb rodziny, w tym oczywiście dzieci” (tak wyr. SN z 8.8.1980 r., sygn. akt: III CRN 144/80, OSNC 1981, Nr 1, poz. 20). W innym z kolei orzeczeniu sąd stwierdził, że posiadanie dziecka wiąże się nie tylko z obowiązkiem jego wychowania i utrzymania, lecz także z nabyciem umiejętności godzenia opieki nad nim z innymi sferami życia (w tym sferą pracy zawodowej), zatem każdy z rodziców jest obowiązany nie tylko do dostarczeniu dziecku środków zapewniających i pokrywających jego materialne potrzeby, lecz również do zapewnienia warunków prawidłowego rozwoju w sferze duchowej oraz rozwoju osobistego.

Przepisy dotyczące obowiązku alimentacyjnego względem dziecka priorytetowo traktują potrzeby dziecka oraz jego rozwój, są więc tak skonstruowane, żeby chronić uprawnionego, rodzice mogą jednakże uchylić się od świadczeń alimentacyjnych względem dziecka pełnoletniego, jeżeli są one połączone z nadmiernym dla nich uszczerbkiem lub jeżeli dziecko nie dokłada starań w celu uzyskania możności samodzielnego utrzymania się, wówczas jednak zwykle konieczna jest zmiana orzeczenia lub umowy dotyczącej obowiązku alimentacyjnego.