GMO zagraża pszczołom

W Stanach Zjednoczonych, i niektórych krajach zachodniej Europy od paru lat pszczoły giną na niespotykaną wcześniej skalę. Albert Einstein, jeden z najwybitniejszych uczonych w historii ludzkości powiedział, że „Jeśli pszczoły wyginą, ludzie podzielą ich los w ciągu czterech lat”. Słynny fizyk zbytnio nie przesadził. Aż 80 proc. roślin to tzw. rośliny owadopylne (pozostałe są zapylane przy pomocy wiatru), a bez zapylenia nie będą one owocować, a więc i wydawać nasion. Bez nasion wymrą. Tymczasem pszczoły są jednymi z najważniejszych owadów zapylających rośliny. Niestety, od lat mają się one coraz gorzej.

Według prof. Jerzego Wilde, szefa katedry pszczelnictwa na olsztyńskim Uniwersytecie Warmińsko-Mazurskim, w Polsce ginie co roku 15 – 20 proc. wszystkich pszczół. Według większości polskich naukowców, głównie przez tzw. warrozę (chorobę pszczół, wywoływaną przez groźnego pasożyta o łacińskiej nazwie Varroa destructor).

Na szczęście, takie straty nie zagrażają jeszcze naszym pszczołom wymarciem. Są one w stanie, przy takim poziomie śmiertelności, odbudowywać swą populację. Dużo gorsza sytuacja jest w USA i w niektórych krajach zachodniej Europy, gdzie od paru lat ginie nawet 35 proc. pszczół rocznie. Przyczynia się do tego walnie tajemnicze zjawisko zwane CCD (ang. Colony Collapse Disorder). Polega ono na tym, że pszczoły opuszczają ule i już do nich nie wracają. Giną gdzieś z dala od uli, bo w ich okolicy pszczelarze nie znajdują martwych uciekinierów. Przyczyny tego zjawiska nie są na razie do końca wyjaśnione.

Na temat przyczyn masowego wymierania pszczół od paru lat toczą się zażarte spory. Wielu pszczelarzy, ekolodzy i część naukowców stawia sprawę tak: pszczoły są barometrem czystości środowiska, masowo chorują i giną z podobnych powodów, co iglaste lasy, które osłabione przez kwaśne deszcze i zanieczyszczenie powietrza są dużo mniej odporne, bardziej narażone na choroby oraz ataki szkodników. Innymi słowy – choroby trapiące pszczoły mają swą przyczynę w zatruciu i degradacji środowiska, coraz większej chemizacji rolnictwa oraz stosowaniu na coraz większą skalę toksycznych środków ochrony roślin, które szkodzą pszczołom.

Warto w tym miejscu przytoczyć niedawno ogłoszone wyniki badań szwedzkich naukowców z renomowanego Uniwersytetu w Lund. Wynika z nich bowiem, że owady, w tym pszczoły, wolą zapylać ekologiczne truskawki niż te uprawiane na nawozach i opryskiwane pestycydami. Wolą, bo według tych badań, na ekologicznych uprawach truskawek owady zapylały dużo większy odsetek kwiatów (45 proc.) niż na konwencjonalnych plantacjach (tylko 17 proc.), gdzie były używane chemiczne środki ochrony roślin. Tak, jakby czuły, że na spryskanych nimi kwiatach lepiej nie siadać.

Trzeba też wspomnieć, że zdaniem wielu pszczelarzy, ekologów, ale i części naukowców do przyczyn masowego wymierania pszczół mogą należeć też inne zjawiska, towarzyszące współczesnemu rolnictwu w krajach rozwiniętych. Czyli m.in. zmniejszanie bioróżnorodności terenów rolnych (wiąże się to ze zwiększaniem powierzchni plantacji, obsianych jedną rośliną), przez co pszczoły nie mają w wielu miejscach wystarczającej ilości pokarmu, czyli pyłku kwiatowego.

Coraz częściej pada też argument, że pszczołom szkodzą rośliny modyfikowane genetycznie (GMO). Wielu uczonych podważa jednak ten argument, twierdząc, że nie ma nań dowodów. Pszczelarze replikują, że według badań tzw. niezależnych naukowców takie dowody już istnieją.