Uczniowie z innym obywatelstwem w szkołach ogólnodostępnych

Zasady przyjmowania cudzoziemców do polskich szkół

Osoby niebędące obywatelami polskimi są przyjmowane do publicznych przedszkoli, klas pierwszych szkół podstawowych i do szkół artystycznych na warunkach i w trybie dotyczących obywateli polskich. Do klas II–VI publicznych szkół podstawowych oraz do publicznych gimnazjów, szkół ponadgimnazjalnych, zakładów kształcenia nauczycieli i placówek przyjmuje się na podstawie:

• świadectwa lub innego dokumentu stwierdzającego ukończenie za granicą szkoły lub kolejnego etapu edukacji, uznanego za równorzędne polskiemu świadectwu ukończenia odpowiedniej szkoły publicznej lub świadectwu dojrzałości;

• świadectwa, zaświadczenia lub innego dokumentu wydanego przez szkołę za granicą, potwierdzającego uczęszczanie przez cudzoziemca do szkoły za granicą i wskazującego klasę lub etap edukacji, który cudzoziemiec ukończył w szkole za granicą, oraz dokumentu potwierdzającego sumę lat nauki szkolnej cudzoziemca.

Jeżeli na podstawie tych dokumentów nie jest możliwe ustalenie sumy lat nauki szkolnej cudzoziemca, rodzic lub opiekun cudzoziemca albo pełnoletni cudzoziemiec składają pisemne oświadczenie dotyczące sumy lat nauki szkolnej ucznia (§ 2 ust. 1 i 2 rozporządzenia w sprawie przyjmowania osób niebędących obywatelami polskimi do publicznych przedszkoli, szkół, zakładów kształcenia nauczycieli i placówek oraz organizacji dodatkowej nauki języka polskiego, dodatkowych zajęć wyrównawczych oraz nauki języka i kultury kraju pochodzenia z 1 kwietnia 2010 r.)

Dyrektor przyjmuje oraz kwalifikuje ucznia do odpowiedniej klasy lub na odpowiedni semestr na podstawie przedstawionych dokumentów. W przypadku gdy nie ma on właściwych dokumentów, można przyjąć ucznia do odpowiedniej klasy lub na odpowiedni semestr na podstawie rozmowy kwalifikacyjnej. Można skorzystać z pomocy nauczyciela lub nauczycieli. W przypadku cudzoziemca nieznającego języka polskiego rozmowę kwalifikacyjną przeprowadza się w języku obcym, którym się posługuje. W razie potrzeby trzeba zapewnić tłumacza (§ 2 ust. 3, 4 i 5 rozporządzenia w sprawie przyjmowania osób niebędących obywatelami polskimi).

Wsparcie dla uczniów cudzoziemskich zapewniają również ośrodki dla uchodźców prowadzone przez Urząd do Spraw Cudzoziemców. Dzieci mają możliwość uczęszczania na lekcje języka polskiego, wyposażenia w pomoce dydaktyczne oraz, na wniosek rodziców, pokrycia kosztów wyżywienia.

Placówki dyplomatyczne i konsularne kraju pochodzenia ucznia lub stowarzyszenia kulturalno-oświatowe danej narodowości mogą organizować w szkole, w porozumieniu z jej dyrektorem i za zgodą organu prowadzącego, naukę języka i kultury kraju pochodzenia. W tym celu szkoła udostępnia nieodpłatnie pomieszczenia i pomoce dydaktyczne. Można także zorganizować zajęcia z religii dla uczniów cudzoziemców (uchodźców lub starających się o status uchodźcy), jeśli należą oni do kościoła lub związku wyznaniowego, który ma uregulowaną sytuację prawną (§ 8 rozporządzenia w sprawie przyjmowania osób niebędących obywatelami polskimi, art. 53 ust. 4 Konstytucji ).

Nauczanie i wychowanie w szkole, respektując chrześcijański system wartości, za podstawę przyjmuje uniwersalne zasady etyki. Kształcenie i wychowanie służy rozwijaniu u młodzieży poczucia odpowiedzialności, miłości ojczyzny oraz poszanowania dla polskiego dziedzictwa kulturowego, przy jednoczesnym otwarciu się na wartości kultur Europy i świata. Szkoła winna zapewnić każdemu uczniowi warunki niezbędne do jego rozwoju, przygotować go do wypełniania obowiązków rodzinnych i obywatelskich w oparciu o zasady solidarności, demokracji, tolerancji, sprawiedliwości i wolności.

Treści i cele kształcenia w tym zakresie uwzględnione zostały również w podstawie programowej wychowania przedszkolnego i kształcenia ogólnego na przykład prawa człowieka; świadomość przynależności społecznej (do rodziny, grupy rówieśniczej i wspólnoty narodowej); wiedza o mniejszościach narodowych i etnicznych, ich historii, kulturze i tradycjach oraz przysługujących im prawach.

Dyrektor szkoły odpowiada za realizację zadań związanych z podtrzymywaniem poczucia tożsamości narodowej, etnicznej, językowej i religijnej, a w szczególności naukę języka oraz własnej historii i kultury (art. 13 USO). Z olei obowiązkiem nauczycieli jest kształcić i wychowywać młodzież w umiłowaniu ojczyzny, w poszanowaniu Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, w atmosferze wolności sumienia i szacunku dla każdego człowieka, a także dbałość o kształtowanie u uczniów postaw moralnych i obywatelskich zgodnie z ideą demokracji, pokoju i przyjaźni między ludźmi różnych narodów, ras i światopoglądów (Preambuła USO).

Cele i zadania wynikające z uniwersalnych zasad etyki powinny zostać zapisane w statucie szkoły z uwzględnieniem:

• celów i zadań szkoły wynikających z przepisów prawa oraz uwzględniających program wychowawczy szkoły i program profilaktyki dostosowany do potrzeb rozwojowych uczniów oraz potrzeb szkoły,

• sposobów wykonywania zadań szkoły, z uwzględnieniem optymalnych warunków rozwoju uczniów,

• organizacji nauczania języka mniejszości narodowych lub grup etnicznych, jeżeli szkoła takie oddziały lub nauczanie prowadzi,

• organizacji zajęć dodatkowych dla uczniów, z uwzględnieniem w szczególności ich potrzeb rozwojowych,

• form opieki i pomocy uczniom, którym z przyczyn rozwojowych, rodzinnych lub losowych potrzebna jest pomoc i wsparcie, w tym również pomoc materialna,

• organizacji współdziałania z poradniami psychologiczno-pedagogicznymi oraz innymi instytucjami świadczącymi poradnictwo i specjalistyczną pomoc dzieciom i rodzicom,

• organizacji i form współdziałania szkoły z rodzicami/prawnymi opiekunami w zakresie nauczania, wychowania i profilaktyki (art. 6 KN, § 2 ust. 1 załącznika do rozporządzenia w sprawie ramowych statutów publicznego przedszkola oraz publicznych szkół).