Źle wykorzystaną dotację placówka niepubliczna musi zwrócić gminie

Rozliczenie tych dotacji powinno nastąpić poprzez zobowiązanie podmiotów spoza sektora finansów publicznych prowadzących przedszkola i szkoły publiczne do podania faktycznej liczby uczniów w terminach określonych przez radę gminy w uchwale określającej tryb udzielania i rozliczania dotacji (uchwała Kolegium Regionalnej Izby Obrachunkowej we Wrocławiu z 6 lutego 2008 r., Nr 19/2008).  

Zwrot dotacji nie następuje na podstawie przepisów ustawy o systemie oświaty lecz w oparciu o przepisy ustawy o finansach publicznych. Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Olsztynie z 19 września 2012 r. (I SA/Ol 349/2012) uznał, że ustawa o systemie oświaty w żaden sposób nie upoważnia organu stanowiącego jednostki samorządu terytorialnego do ustalenia zasad zwrotu dotacji. W przepisie USO (art. 90 ust. 4) mowa jest jedynie o uprawnieniu do ustalenia trybu:

1. udzielania dotacji,
2. rozliczenia jej,
3. zakresu kontroli prawidłowości wykorzystywania pochodzących z niej środków.  

W szczególności zaś organ ten jest upoważniony do ustalenia terminu i sposobu rozliczenia dotacji. Nie można mieć wątpliwości, że rozliczenie dotacji i zwrot dotacji to dwa różne pojęcia, jakkolwiek rezultatem rozliczenia dotacji może być obowiązek dokonania jej zwrotu. Sama kwestia zwrotu dotacji określona jest w przepisach o finansach publicznych. 

Dotacje udzielone z budżetu jednostki samorządu terytorialnego:

• wykorzystane niezgodnie z przeznaczeniem,

• pobrane nienależnie lub w nadmiernej wysokości

podlegają zwrotowi do budżetu wraz z odsetkami w wysokości określonej jak dla zaległości podatkowych, w ciągu 15 dni od dnia stwierdzenia okoliczności.   Nadmierna wysokość dotacji oznacza, że otrzymane przez placówkę niepubliczną środki z budżetu jednostki samorządu terytorialnego są większe niż te, które zostały określone w odrębnych przepisach, umowie lub wyższe niż kwota niezbędna na dofinansowanie lub finansowanie dotowanego zadania. Dotacje nienależne to takie, które zostały udzielone bez podstawy prawnej.   Zwrotowi do budżetu jednostki samorządu terytorialnego podlega ta część dotacji, która została wykorzystana niezgodnie z przeznaczeniem, nienależnie udzielona lub pobrana w nadmiernej wysokości (art. 252 ust. 1, 3–5 ustawy z 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych).  

W razie ustalenia, że dotacja na niepubliczną placówkę została wypłacona w nienależnej wysokości, albo została wykorzystana niezgodnie z przeznaczeniem  gmina nie może samodzielnie dokonać potrącenia z kolejnej transzy dotacji. Może natomiast wezwać do zwrotu nienależnie pobranej dotacji. Zwrot kwot dotacji następuje w drodze decyzji, a przesłanką jej wydania jest stwierdzenie, że dotacja została wykorzystana niezgodnie z przeznaczeniem lub została pobrana nienależnie lub w nadmiernej wysokości.