Zastrzec należy, że nie jest możliwe, aby stratę spółki kapitałowej pokryli jedynie niektórzy wspólnicy, z uprzywilejowaniem w tym zakresie pozostałych. Według przepisu art. 231 § 2 ksh zwyczajne zgromadzenie wspólników, zatwierdzając sprawozdanie finansowe, podejmuje jednocześnie uchwałę o pokryciu straty. Jeżeli strata przewyższy sumę kapitału zapasowego i rezerwowego oraz połowę kapitału zakładowego, zgromadzenie wspólników zobowiązane jest do podjęcia uchwały dotyczącej dalszego istnienia spółki na podstawie art. 233 § 1 ksh.
Należy zaznaczyć, że stratę finansową można pokryć:
- zyskiem z lat ubiegłych,
- kapitałem zapasowym lub rezerwowym,
- zyskiem lat następnych,
- kapitałem podstawowym lub
- dopłatami wspólników.
Ważne
Nie jest możliwe, aby stratę spółki kapitałowej pokryli jedynie niektórzy wspólnicy, z uprzywilejowaniem w tym zakresie pozostałych.
Podstawą pokrycia straty jest umowa
Bardzo ważnym jest podkreślenie, że podstawą pokrycia powstałej straty właśnie z dopłat wspólników może być sama umowa spółki. Natomiast jeżeli umowa tak nie stanowi, to w konkretnym przypadku zabezpieczenie straty będzie musiało wynikać z podjętej uchwały wspólników na podstawie art. 177–179 ksh. Zgodnie z cytowanymi przepisami umowa spółki może zobowiązywać wspólników do dopłat w granicach liczbowo oznaczonej wysokości w stosunku do udziałów. Ponadto dopłaty powinny być nakładane i uiszczane przez wspólników równomiernie w stosunku do posiadanych przez nich udziałów. Wysokość i terminy dopłat oznaczane są w miarę potrzeby dodatkową uchwałą podjętą przez wspólników.
Ważne
Pokrycie straty z dopłat wspólników może wynikać z umowy spółki lub jeżeli umowa tak nie stanowi, to z podjętej uchwały wspólników.
Dopłaty są więc formą tzw. wewnętrznej przymusowej pożyczki wspólników na rzecz spółki. Warto dodać, że jej gotówkowy charakter różnicuje ją od innych powtarzających się świadczeń niepieniężnych na rzecz firmy. Należy jednak zauważyć, że dopłata jest wpisywana do kapitału rezerwowego i nie powiększa wartości udziałów wspólników w kapitale zakładowym.
Naliczanie odsetek od dopłat
Spornym pozostaje pytanie, czy dopłata jako forma przymusowej pożyczki narzuconej przez wybranych wspólników może upoważniać do pobierania odsetek na rzecz innych wspólników.
Warto zaznaczyć, że dopłaty są określone w granicach liczbowo oznaczonej wysokości w stosunku do udziałów. Wspólnik, który ma więc większą liczbę udziałów, będzie w większym stopniu obciążony obowiązkiem dopłat aniżeli wspólnik, który dysponuje mniejszą liczbą udziałów.
Ani umowa spółki, ani też późniejsza uchwała zgromadzenia wspólników nie może ustalić odmiennych dla wspólników reguł co do nakładania obowiązku dopłat. Naruszenie tej zasady, wynikającej z przepisu art. 177 ksh, jest podstawą powództwa o stwierdzenie nieważności uchwały.
Naliczanie odsetek ustawowych
Jednak wspólnik, który nie uiści dopłaty w określonym terminie, obowiązany jest do zapłaty odsetek ustawowych. Spółka może żądać także naprawienia szkody wynikłej ze zwłoki. Umowa korporacyjna może jednak wprowadzić odmienne reguły odsetek ustawowych czy też całkowicie zrezygnować w tym zakresie z roszczeń na rzecz firmy.
Natomiast istnieje sytuacja, w której powzięta uchwała określająca wysokość oraz terminy dopłat jest bardzo niekorzystna dla wspólnika. Ma to miejsce w przypadku, jeżeli została podjęta w celu pokrzywdzenia wspólnika lub premiowania jednych wspólników kosztem drugich. Wtedy możliwym pozostaje wytoczenie powództwa o uchylenie uchwały o dopłatach na podstawie art. 249 ksh.
Podstawa prawna:
- ustawa z 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz.U. z 1964 r. nr 16, poz. 93);
- ustawa z 15 września 2000 r. – Kodeks spółek handlowych (Dz.U. z 2000 r. nr 94, poz. 1037 z późn. zm.).
Anna Żak, adwokat
Zobacz także:
