Pracownik może korzystać z samochodu służbowego całkowicie nieodpłatnie, za częściową odpłatnością lub za pełną odpłatnością. Każda z tych sytuacji powoduje określone konsekwencje w zakresie rozliczeń podatkowo-składkowych.
Bezpłatne udostępnienie samochodu służbowego stanowi przychód pracownika
Uzyskanie korzyści w postaci możliwości korzystania z samochodu służbowego w czasie wolnym od pracy nie wiąże się ze świadczeniem wzajemnym ze strony pracownika. Dlatego też stanowi dla niego przysporzenie majątkowe, które generuje przychód podlegający opodatkowaniu na gruncie ustawy o PIT. Źródłem tego przychodu jest stosunek pracy.
Jeżeli pracodawca, który nieodpłatnie użyczył pracownikowi samochód służbowy, prowadzi działalność gospodarczą w zakresie wynajmu samochodów, dla ustalenia wartości nieodpłatnego świadczenia uzyskanego przez tego pracownika powinien przyjąć ceny stosowane wobec innych odbiorców. Jeśli nie prowadzi tego rodzaju działalności i użytkuje samochód np. na podstawie umowy najmu lub leasingu, do ustalenia wartości przychodu powinien przyjąć ceny zakupu tych usług. W pozostałych przypadkach wartość przychodu uzyskanego przez pracownika z tytułu nieodpłatnego świadczenia należy ustalić na podstawie rynkowej wartościotrzymanego przysporzenia.
Pracodawca, który nie prowadzi działalności gospodarczej w zakresie wynajmu samochodów oraz nie korzysta z auta na podstawie umowy leasingu czy umowy najmu, dla ustalenia wartości nieodpłatnego świadczenia uzyskanego przez pracownika powinien przyjąć ceny stosowane przez innych przedsiębiorców świadczących tego rodzaju usługi, uwzględniając przy tym także miejsce i czas udostępnienia. W tym przypadku za miarodajne uznaje się np. ceny stosowane przez podmioty zajmujące się wypożyczaniem samochodów w danej miejscowości lub w jej pobliżu.
Ogólne reguły zawarte w ustawie o PIT, wyznaczające sposób ustalenia wartości przychodu z tytułu nieodpłatnie otrzymanego świadczenia, nie zawsze pozwalają na jednoznaczną ocenę przyjętej przez podatnika metody kalkulacji służącej ustaleniu wartości nieodpłatnego świadczenia uzyskanego przez pracownika z tytułu nieodpłatnego korzystania z samochodu służbowego. Z tego powodu organy podatkowe w interpretacjach indywidualnych często odmawiają oceny przyjętej metody kalkulacji wartości przychodu z nieodpłatnego świadczenia uzyskanego przez pracownika korzystającego z samochodu służbowego do celów prywatnych, wskazując jedynie na podstawę prawną, na której ta kalkulacja powinna być oparta. Potwierdzeniem takiego stanowiska może być interpretacja indywidualna dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie. Podobnych wyjaśnień udzielił również minister finansów.
W przypadku gdy samochód służbowy stanowi własność podatnika, który nie prowadzi działalności gospodarczej w zakresie odpłatnego udostępniania samochodów, przychód uzyskany przez pracownika z tego tytułu powinien odpowiadać wartości rynkowej świadczenia.
Sądy administracyjne również uznają, że przedmiotem interpretacji wydawanej przez organy podatkowe nie może być ocena metody kalkulacji przychodu pracownika.
Bezpłatne udostępnienie auta pracownikowi jest oskładkowane
Wartość świadczenia polegającego na udostępnieniu pracownikowi samochodu służbowego w celach prywatnych jest oskładkowana jako przychód ze stosunku pracy. Wyjątek stanowi sytuacja gdy bezpłatne korzystanie z auta odbywa się na podstawie układów zbiorowych pracy, regulaminów wynagradzania lub przepisów o wynagradzaniu.
Podstawa prawna:
- art. 11 ust. 2–2b, art. 12 ust. 1, art. 22 ust. 1, art. 23 ust. 1 pkt 15, pkt 45a lit. c i pkt 48 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: Dz.U. z 2012 r. poz. 361 ze zm.);
- art. 15 ust. 1, art. 16 ust. 1 pkt 18, pkt 50 i pkt 63 lit. c ustawy z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (tekst jedn.: Dz.U. z 2011 r. nr 74, poz. 397 ze zm.);
- § 2 ust. 1 pkt 26 rozporządzenia ministra pracy i polityki społecznej z 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (Dz.U. nr 161, poz. 1106 ze zm.).
Aneta Szwęch, specjalista ds. podatkowych i rachunkowych
Zobacz także: