Do najczęstszych przyczyn wypadków przy pracy na budowie należy:
- brak zabezpieczenia stanowisk pracy na wysokości przed możliwością upadku osób z wysokości (brak balustrad ochronnych, brak rusztowań ochronnych, brak siatek ochronnych – brak środków ochrony zbiorowej),
- nie wyposażenie pracowników w środki ochrony indywidualnej zabezpieczających przed upadkiem z wysokości oraz nie stosowanie przez pracowników przydzielonych środków ochrony indywidualnej,
- niewłaściwie zmontowane rusztowania budowlane, w tym praca na rusztowaniach nie posiadających prawidłowych balustrad zabezpieczających pracowników przed upadkiem z wysokości,
- brak zabezpieczenia krawędzi stropów, brak zabezpieczenia otworów w stropach i ścianach zewnętrznych budowanych obiektów,
- nieprawidłowości w zakresie organizacji pracy (brak szkoleń bhp, brak badań lekarskich, brak nadzoru, tolerowanie przez nadzór odstępstw od przepisów bhp, brak lub niewłaściwa ocena ryzyka zawodowego i związana z tym nieznajomość zagrożeń).
Z obserwacji powyższych przyczyn wypadków wynika, że działania prewencyjne nie muszą więc wiązać się z koniecznością ponoszenia przez pracodawców wysokich nakładów na bhp.
Eliminację zagrożeń wypadkowych należy brać pod uwagę już na etapie planowania procesu budowlanego, czyli jeszcze przed rozpoczęciem robót na budowie.
Innym ważnym działaniem zapobiegawczym, którego celem jest zmniejszenie wystąpienia zagrożeń wypadkowych powinien być przede wszystkim odpowiedni dobór przez pracodawców środków ochrony zbiorowej, w szczególności przy pracach na wysokości (stosowanie dostępnych rozwiązań systemowych jak np. balustrady systemowe, rusztowania ochronne, siatki bezpieczeństwa). Tego typu środki ochrony zbiorowej mogą być potem wykorzystywane na następnych budowach, co będzie miało niewątpliwy wpływ na zmniejszenie kosztów związanych z bhp w przyszłości.
Pracodawcy powinni podjąć także działania związane ze zwiększeniem nadzoru na prowadzonych budowach oraz egzekwować przestrzeganie przepisów bhp zarówno przez nadzór jak i przez pracowników.
Nie można akceptować zachowań niezgodnych z zasadami i przepisami bezpieczeństwa pracy, zwłaszcza przy pracach na wysokości.
Należy wyróżniać postawy bezpiecznego zachowania się pracowników (stosowanie środków ochrony indywidualnej, przestrzeganie przepisów i zasad bhp, przestrzeganie ustalonych w zakładzie instrukcji i procedur) i karać sytuacje łamania i nieprzestrzegania przepisów i zasad bhp.
Ważne jest również zwiększenie wśród pracowników:
- świadomości istniejących zagrożeń na placu budowy,
- wiedzy o sposobach prawidłowego stosowania środków ochrony indywidualnej poprzez m.in. zwiększenie częstotliwości szkoleń bhp,
- poprawienie jakości szkoleń bhp oraz przeprowadzanych ocen ryzyka zawodowego.
Waldemar Klucha, specjalista ds. bezpieczeństwa pracy