Stopa lombardowa jako element ochrony przed lichwą

Obecna wysokość stopy lombardowej (stan na 01.08.2012) to 6,25 proc. Na początku transformacji ustrojowej w naszym kraju we wrześniu 1991 roku jej najwyższa wartość sięgała 39 proc. Z kolei najniższy poziom odnotowany w czerwcu 2009 roku wyniósł 5 proc.

Kredyt lombardowy polega na pożyczaniu przez bank centralny bankom komercyjnym środków pod zastaw papierów wartościowych. Zgodnie z założeniami, kwota kredytu udzielonego bankom przez NBP nie może być jednak wyższa niż 80 proc. wartości papierów obciążonych zastawem.

Choć stopa lombardowa określa maksymalną wartość oprocentowania kredytów (tzw. lombardowych), które bank centralny udziela bankom komercyjnym, to jednak zdarzają się na rynku sytuacje, kiedy poziom ten zostaje przekroczony w momencie zwiększonego popytu na pieniądz.

Taki scenariusz dotyczy przede wszystkim ceny pieniądza na rynku międzybankowym, na którym ostra rywalizacja o środki finansowe ze strony poszczególnych instytucji prowadzi w konsekwencji do przebicia progu ustalonego wcześniej przez bank centralny.

Stopa lombardowa jest jednym z narzędzi kształtowania polityki pieniężnej i kontrolowania przepływu pieniądza w gospodarce narodowej. Jej poziom ma również bardzo istotne znaczenie dla osób zaciągających kredyty w bankach komercyjnych.

Zgodnie bowiem z zapisami ustawy antylichwiarskiej, wprowadzonej w 2006 roku, maksymalne oprocentowanie kredytów w bankach komercyjnych nie może być wyższe niż czterokrotność stopy lombardowej. Oznacza to, że przy aktualnym poziomie 6,25 proc., instytucje finansowe nie mogą ustalać kosztu udzielanego kredytu powyżej 25 proc.

Taki zapis w ustawie zapis to swoista ochrona, szczególnie drobnych konsumentów, którzy korzystają z usług instytucji finansowych i są jednocześnie narażeni na ewentualne nadużycia ze strony banków.