Jedno postępowanie w sprawie samowoli budowlanej dotyczącej kilku obiektów

Samowola budowlana określona jest w art. 48 Prawa budowlanego. Do postępowania w sprawie samowoli budowlanej mają odpowiednie zastosowanie przepisy postępowania administracyjnego określone w Kodeksie postępowania administracyjnego. 

Biorąc pod uwagę możliwość prowadzenia jednego postępowania w odniesieniu do kilku samowoli budowlanych trzeba przeanalizować w szczególności dwa przepisy:
1) art. 12 kpa
2) art. 62 kpa

Zasada działania organów administracji publicznej określona w art. 12 kpa nakazuje przeprowadzenie postępowania wnikliwie i szybko, z zastosowaniem najprostszych środków umożliwiających załatwienie sprawy

Artykuł 62 kpa pozwala prowadzić jedno postępowanie administracyjne nawet wobec więcej niż jednej strony, jeżeli:
a) ich prawa i obowiązku wynikają z tego samego stanu faktycznego
b) ich prawa i obowiązki wynikają z tej samej podstawy prawnej
c) właściwym do przeprowadzenia postępowania jest ten sam organ administracji publicznej. 

W odniesieniu do samowoli budowlanej można sobie wyobrazić sytuację, gdy przesłanki z art. 62 kpa będą spełnione, jednak sprawa będzie dotyczyła kilku obiektów należących do tej samej osoby. Czy przepisy pozwolą prowadzić jedno postępowanie? 

Zdaniem Głównego Urzędu Nadzoru Budowlanego - tak. 

Żaden przepis prawa budowlanego nie wprowadził wyłączenia stosowania art. 62 kpa wobec postępowania dotyczącego samowoli budowlanej. Natomiast użycie w art. 48 Prawa budowlanego regulującego kwestię samowoli - liczby pojedynczej ("obiekt budowlany") nie uzasadnia twierdzenia, że niemożliwe jest prowadzenie jednego postępowania w odniesieniu do kilku obiektów. Warunkiem nadrzędnym jest jednak spełnienie przesłanek z art. 62 kpa. 

Do takich samych wniosków dochodzą sądy w swoich orzeczeniach. Doskonałym przykładem jest wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie z 3 lutego 1999 r. - sygn. I SA 63/98, który mimo upływu lat nie stracił aktualności. NSA wprost stwierdził, że co prawda art 62 kpa mówi o możliwości prowadzenia jednego postępowania dotyczącego więcej niż jednej osoby, ale tym bardziej można i należy prowadzić jedno postępowanie wobec tej samej strony, jeśli warunki z art. 62 są spełnione. 

W nowszych wyrokach NSA zaznacza jednak, że art. 62 jest uprawnieniem organu administracji, a nie jego obowiązkiem w zakresie prowadzenia jednego postępowania. Prowadzenie wszystkich spraw oddzielnie nie jest więc naruszeniem art. 62 kpa (patrz. wyrok NSA z 25 maja 2021 r. - II OSK 2289/18, podobnie także Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie w wyroku z 28 stycznia 2015 r. - II SA/Kr 1688/14).