Klasyfikacja robót budowlanych w prawie budowlanym

Kategoria: Prawo budowlane
Autor: Agnieszka Kręcisz-Sarna
Data: 30-09-2020 r.

Ustalenie czy dana praca ma charakter budowy, remontu <a >czy innej roboty budowlanej ma znaczenie przede wszystkim ze względu na rodzaj formalności jakie trzeba spełnić przed rozpoczęciem inwestycji. Często odróżnienie poszczególnych rodzajów robót budowlanych stwarza w praktyce problemy. Z artykułu dowiesz się co jest według prawa budowlanego robotą budowlaną, a w szczególności jak odróżnić rozbudowę od nadbudowy.

Jednym z podstawowych pojęć używanych w prawie budowlanym jest pojęcie robót budowlanych. W związku z tym ustawodawca zdecydował się wyjaśnić ten termin wskazując, że obejmuje on:

- budowę oraz

- prace polegające na przebudowie, montażu remoncie lub rozbiórce obiektu budowlanego.

Pod pojęciem robót budowlanych należy rozumieć budowę, a takżeprace polegające na przebudowie, montażu, remoncie, a także rozbiórce obiektu budowlanego.

 

Rodzaje robót budowlanych

Pojęcie robót budowlanych ma dość szeroki zakres bowiem obejmuje pięć rodzajów działań podejmowanych przez inwestora. Do robót budowlanych zalicza się przede wszystkim budowę.

Budowa obiektu

Budową jest wykonywanie obiektu budowlanego w określonym miejscu, a także jego odbudowa, rozbudowa i nadbudowa. Zakres pojęcia „budowa” odnosi się zatem tylko do tych rodzajów robót budowlanych, które powodują powstanie nowego obiektu budowlanego lub jego nowej części.

Ani remont ani przebudowa obiektu budowlanego nie mogą być kwalifikowane jako budowa ponieważ oba te działania polegają na wykonaniu robót budowlanych na już istniejącym obiekcie budowlanym.

Z ORZECZNICTWA

Pojęcie „budowa” zostało określone w art. 3 pkt 6 Prawa budowlanego, jako „wykonanie obiektu budowlanego”, czyli podejmowanie działań w celu zrealizowania (powstania, zaistnienia) obiektu budowlanego, który ma być zlokalizowany w określonym miejscu. Można stwierdzić, że w wyniku budowy powstaje zawsze nowa substancja budowlana - obiekt budowlany lub jego część.

Wyrok WSA w Rzeszowie z 13 czerwca 2019 r., II SA/Rz 1409/18

Kolejną istotną cechą budowy jest to, że obejmuje ona prace, które dotyczą obiektu budowlanego. Innymi słowy obiekt budowlany jest koniecznym elementem definicji budowy.

Budowa polega zatem na realizacji działań, których przedmiotem jest obiekt budowlany. Dla kwalifikacji określonych prac budowlanych (jako budowy) nie ma przy tym znaczenia charakter tych prac i stan ich zaawansowania. Z tego punktu widzenia wykonywanie innych robót budowlanych niż te, których skutkiem jest powstanie obiektu budowlanego lub jego części nie stanowi budowy w rozumieniu przepisów prawa budowlanego.

W wyniku budowy powstaje zawsze nowa substancja budowlana tj. obiekt budowlany lub jego część.

Budową rozumianą jako wykonywanie obiektu budowlanego w określonym miejscu jest wykonanie obiektu budowlanego w całości (a nawet w znacznej części) w innym miejscu, a następnie przeniesienie go i usytuowanie w innym miejscu.

Jako budowę należy zakwalifikować wniesienie tymczasowego obiektu budowlanego oraz wzniesienie nowego obiektu budowlanego w miejsce rozebranego wcześniej obiektu, na istniejącej podmurówce, nawet na mniejszej powierzchni (por. wyrok WSA w Krakowie z 28 lutego 2007 r., II SA/Kr 61/04).

Odbudowa, rozbudowa i nadbudowa

Budową jest odbudowa, rozbudowa i nadbudowa obiektu budowlanego. Ustawodawca nie zdecydował się na zdefiniowanie tych pojęć. Pomocne w tym zakresie jest orzecznictwo sądowe i poglądy doktryny. Jak podkreśla się w orzecznictwie wskazane rodzaje robót budowlanych związane są z ingerencją w substancję już istniejącego obiektu budowlanego (rozbudowa, nadbudowa) lub aktualnie nie istniejącego obiektu budowlanego (odbudowa). Zauważyć należy, że niektóre z form budowy mogą pojawiać się łącznie. Najczęstszym tego przykładem jest występowanie nadbudowy z rozbudową.

Roboty budowlane

Termin roboty budowlane jest szerszy od pojęcia budowy bowiem obejmuje także takie prace jak przebudowa, montaż, remont i rozbiórka obiektu budowlanego. Wszystkie te rodzaje robót obejmują prace w istniejącym obiekcie budowlanym.

Z ORZECZNICTWA

O tym bowiem, czy wykonywanie określonego rodzaju robót jest budową, czy robotami budowlanymi innego rodzaju, nie przesądza sposób i powód ich prowadzenia, ale fakt, czy w ich wyniku zostanie faktycznie wybudowany w określonym miejscu obiekt budowlany.

Wyrok WSA w Warszawie z 10 czerwca 2011 r., VII SA/Wa 764/11

Roboty ziemne

Należy mieć na uwadze, że robotami budowlanymi są wyłącznie te prace (działania), które odnoszą się  do obiektów budowlanych lub ich części. Wobec tego nawiezienie ziemi i podwyższenie terenu nie stanowi robót budowlanych, ponieważ w wyniku tych prac nie powstaje obiekt budowlany.

Podobnie należy zakwalifikować wykonywanie robót ziemnych związanych z niwelacją terenu. W obu wypadkach należy jednak zastrzec, że taka kwalifikacja dotyczy jedynie przypadków w których nie dochodzi do wykonania budowli ziemnej (por. wyrok WSA w Białymstoku z 20 lutego 2014 r., II SA/Bk 119/13; wyrok WSA w Warszawie z 12 września 2017 r., VII SA/Wa 2409/16).

Na czym polega rozbudowa?

Ustawodawca nie zdecydował się na szczegółowe wyjaśnienie istoty robót budowlanych polegających na rozbudowie obiektu budowlanego. Dookreślenie tego pojęcia zostało przeniesione na podmioty stosujące prawo.

W praktyce proces ustalania znaczenia pojęcia „rozbudowa” ma przede wszystkim miejsce w ramach orzecznictwa sadów administracyjnych. W orzecznictwie przeważa stanowisko, że przez rozbudowę należy rozumieć zmianę charakterystycznych parametrów obiektu budowlanego takich jak: kubatura, powierzchnia zabudowy, długość, szerokość bądź liczba kondygnacji, która jednak nie prowadzi do powstania żadnego nowego obiektu budowlanego, lecz do modyfikacji obiektu wcześniej istniejącego.

Pojęcie rozbudowy jest przy tym zestawiane z legalną definicją przebudowy umieszczoną w prawie budowlanym dla podkreślenia różnic między tymi dwoma rodzajami robót budowlanych.

Różnica między przebudową a rozbudową

Zgodnie z ustawową definicją przebudowa polega na wykonywaniu robót budowlanych, w wyniku których następuje zmiana parametrów użytkowych lub technicznych istniejącego obiektu budowlanego, z wyjątkiem charakterystycznych parametrów, jak: kubatura, powierzchnia zabudowy, wysokość, długość, szerokość bądź liczba kondygnacji.

Ze względu na wymienione cechy przebudowa nie została zaliczona do żadnej z form budowy.

W wyniku budowy powstaje bowiem nowa substancja budowlana w znaczeniu „zmiany charakterystycznych parametrów danego obiektu budowlanego”.

Natomiast przebudowa sprowadza się do realizacji robót budowlanych, których wynik w żaden sposób nie zmienia bryły obiektu budowlanego. Jeśli zatem skutkiem prowadzonych robót budowlanych jest zmiana podstawowych parametrów istniejącego obiektu budowlanego tj. kubatura, powierzchnia zabudowy, wysokość, długość, szerokość bądź liczba kondygnacji, to należy je uznać za rozbudowę (por. wyrok WSA w Gliwicach z 9 grudnia 2016 r., II SA/Gl 747/16).

Podkreśla się także, że wobec braku definicji ustawowej pojęcie „rozbudowa” należy tłumaczyć zgodnie z powszechnym znaczeniem tego słowa. Wobec tego rozbudową jest zmiana bryły budynku i jego granic przestrzennych, również jego powiększenie o nowe pomieszczenia, które stanowią część obiektu budowlanego. Rozbudowa polega na powiększeniu, rozszerzeniu obiektu budowlanego, a zatem obszaru już zabudowanego. Istota rozbudowy sprowadza się zatem do zmiany kubatury obiektu budowlanego poprzez jego powiększenie.

Z ORZECZNICTWA

[…] przez rozbudowę należy rozumieć zmianę charakterystycznych parametrów istniejącego obiektu budowlanego, takich jak kubatura, powierzchnia zabudowy, wysokość, długość, szerokość. Zmiana ta prowadzi do powiększenia istniejącego obiektu budowlanego np. o dodatkowe pomieszczenie, które stanowi część obiektu budowlanego.

Wyrok NSA z 2 grudnia 2016 r., II OSK 1209/16

Rozbudową są takie roboty budowlane inwestora, które prowadzą do zmiany bryły budynku i jego granic przestrzennych, w tym również do jego powiększenia o nowe pomieszczenia, które stanowią część obiektu budowlanego, a które powstały w wyniku zabudowy powierzchni dotąd odkrytych i „zamknięcia” w ten sposób bryły budynku (por. wyrok WSA w Poznaniu z 15 lutego 2018 r., II SA/Po 1046/17).

Zabudowa tarasu lub dobudowanie balkonu

Jako rozbudowę kwalifikuje się powiększenie istniejącego obiektu budowlanego o dodatkowe pomieszczenie, które stanowi część obiektu budowlanego. Wobec tego zabudowa tarasu jako prowadząca do powiększenia istniejącego obiektu budowlanego o dodatkowe pomieszczenie jest sztandarowym przykładem rozbudowy (por. wyrok NSA z 17 lipca 2013 r., II OSK 668/12).

Identycznie należy potraktować zabudowę wiatrołapu, werandy, wykusza, podcieni czy loggi. Wynikiem tych prac jest przesunięcie granic obiektu budowlanego i zwiększenie kubatury obiektu budowlanego (por. wyrok WSA w Olsztynie z 21 kwietnia 2011 r., II SA/Ol 184/11).

Zastrzec jednak należy, że kwalifikacja tego rodzaju robót budowlanych jako rozbudowy zależeć będzie przede wszystkim od zakresu i rodzaju tych prac oraz tego, czy w ich wyniku dochodzi do zwiększenia powierzchni zabudowy budynku. Przykładowo zabudowa balkonu witryną szklaną w ramach PCV nie jest uznawana za rozbudowę obiektu budowlanego jako, że tego typu konstrukcji nie regulują przepisy prawa budowlanego (por. wyrok NSA z 22 czerwca 2016 r., II OSK 2543/14).

Z ORZECZNICTWA

Z rozbudową mamy do czynienia zatem w przypadku zmiany, innych poza wysokością, charakterystycznych parametrów obiektu budowlanego jak kubatura, powierzchna zabudowy, jego długość czy szerokość. Rozbudową będzie zatem powiększenie istniejącego obiektu budowlanego o taki stanowiący charakterystyczny parametr budynku element techniczny, który stanowi (zewnętrzną) część obiektu budowlanego. Rozbudowa obejmuje więc szerszy zakres ingerencji w substancję budowlaną, która może polegać nie tylko na wymianie elementów konstrukcyjnych, ale także na pewnej zmianie granic budowli.

Wyrok NSA z 10 maja 2017 r., II OSK 2263/15

Jak zakwalifikować balkon?

W orzecznictwie przyjęto, że wykonanie elementu konstrukcyjnego w postaci balkonu oraz wykonanie drzwi balkonowych należy kwalifikować jako rozbudowę budynku. Skutkiem wskazanych prac jest bowiem zmiana kubatury budynku, jak i jego powierzchni zabudowy.

Robotami, które prowadzą do zmiany charakterystycznych parametrów istniejącego obiektu budowlanego są także prace polegające na dobudowaniu do obiektu budowlanego werandy oraz pomieszczenia gospodarczego powiązanych konstrukcyjnie i funkcjonalnie powiązane z tym obiektem budowlanym (por. wyrok WSA w Gdańsku z 21 grudnia 2016 r., II SA/Gd 551/16).

Rozbudową obiektu budowlanego jest także postawienie wiaty tj. dobudowanie do budynku zadaszenia konstrukcji drewnianej z jednej strony wspartej na ścianie budynku pod okapem, a z drugiej na czterech słupach o przekroju kwadratowym przykryte, przezroczystymi płytami PCV (por. wyrok NSA z 08 listopada 2017 r., II OSK 2835/16).

Nadbudowa obiektu budowlanego

Nadbudowa sprowadza się do powiększenia istniejącego obiektu budowlanego poprzez zwiększenie jego wysokości z zachowaniem tej samej powierzchni zabudowanej.

Z ORZECZNICTWA

Przez nadbudowę należy rozumieć rodzaj budowy, w wyniku którego powstaje nowa część istniejącego już obiektu budowlanego. Na skutek przeprowadzenia nadbudowy pewnego obiektu budowlanego zwiększa się jego wysokość i powierzchnia użytkowa.

Wyrok WSA w Warszawie z 18 listopada 2013 r., VII SA/Wa 995/13

 

W orzecznictwie zauważa się, że przepisy prawa budowlanego nie określają minimalnej wielkości zwiększenia wysokości obiektu budowlanego, które pozwalałoby na jego zakwalifikowanie jako nadbudowy. W związku z tym każde zwiększenie wysokości obiektu budowlanego należy uznawać za nadbudowę (por. wyrok NSA z 22 marca 2002 r., II SA/Lu 1643/00).

Nadbudowa to zatem zwiększenie wysokości obiektu budowlanego bez zmiany liczby kondygnacji lub na skutek zwiększenia liczby kondygnacji pod warunkiem zachowania powierzchni zabudowy.

W doktrynie podnosi się, że „zwiększenia liczby kondygnacji” przeprowadzone wskutek podziału już istniejącej kondygnacji, ale bez wykonania robót budowlanych, nie będzie kwalifikowane jako nadbudowa obiektu budowlanego.

Przykładem robót budowlanych będących nadbudową obiektu budowlanego są prace polegające na podwyższeniu bryły budynku jako całości o dodatkową kondygnację.

Jako rozbudowa kwalifikowana jest także zmiana konstrukcji zadaszenia z dwuspadowego na jednospadowy po uprzednim podwyższeniu ścian bocznych utrzymujących konstrukcję dachu, które powodują przynajmniej zmianę kubatury lub wysokości budynku (por. wyrok NSA z 21 stycznia 2009 r., II OSK 1929/07).

Nadbudową jest także wykonane robót polegających na „podwyższeniu budynku przez podwyższenie jego ścian kolankowych, przykrycie budynku nowym dachem o zmienionym kształcie z 6 oknami połaciowymi oraz wykonaniem w kondygnacji strychowej nowego otworu okiennego, w wyniku czego powstały na tej kondygnacji budynku 4 pokoje, łazienka i przedpokój” (por. wyrok WSA w Gliwicach z 14 marca 2018 r., II SA/Gl 1166/17).

Nadbudową na obiekcie budowlanym nie może być montaż instalacji odbiegającej funkcjonalnie od tego obiektu budowlanego (por. wyrok WSA w Poznaniu z 22 sierpnia 2012 r., II SA/Po 528//12).

Nadbudowa obiektu budowlanego to rodzaj robót budowlanych, których skutkiem jest zwiększenie wysokości obiektu budowlanego bez zmiany powierzchni jego zabudowy. Zwiększenie wysokości obiektu może być wynikiem zwiększenia liczby kondygnacji lub zmiany konstrukcji dachu np. z płaskiego na wysoki.

Czym różni się nadbudowa od rozbudowy?

Rozbudowa i nadbudowa obiektu budowalnego są formami budowy, które stanowią roboty budowlane.

Rozbudową jest powiększenie, rozszerzenie istniejącego już obiektu budowlanego, a zatem zmiana bryły budynku i jego granic przestrzennych.

Z kolei nadbudowa polega na powiększeniu istniejącego obiektu budowlanego poprzez zwiększenie jego wysokości z zachowaniem tej samej powierzchni zabudowanej. Jak wskazuje się w orzecznictwie z rozbudową mamy do czynienia w przypadku zmiany, innych poza wysokością, charakterystycznych parametrów obiektu budowlanego jak kubatura, powierzchna zabudowy, jego długość czy szerokość.

Z ORZECZNICTWA

Tak więc jeżeli mamy do czynienia z pracami budowlanymi polegającemu na podwyższeniu budynku w tym samym obrysie powierzchni zabudowy, jest to nadbudowa obiektu. Jeżeli zaś prace obejmują zmianę powierzchni zabudowy – zwiększeniem szerokości, długości, kształt obiektu, także liczby kondygnacji, jeżeli zwiększenie to połączone jest ze zwiększeniem powierzchni zabudowanej (zabudowy) tj. długości, szerokości, kształtu obiektu - mamy do czynienia z jego rozbudową.

Wyrok WSA w Krakowie z 15 listopada 11.2019 r., II SA/Kr 634/19

Różnica pomiędzy tymi dwoma rodzajami robót budowlanych sprowadza się zatem do ustalenia czy doszło do zmiany powierzchni zabudowy. Przy rozbudowie zwiększa się powierzchnia zabudowy obiektu i powierzchnia użytkowa, natomiast przy nadbudowie – zwiększa się powierzchnia użytkowa obiektu, jego kubatura, ale nie zwiększa się powierzchnia zabudowy. Ponadto przy rozbudowie wykonuje się prace ziemne i fundamentowe, których nie wykonuje się przy nadbudowie (por. wyrok WSA w Warszawie z 10 kwietnia 2013 r., VII SA/Wa 2506/12).

Z ORZECZNICTWA

Natomiast używane pojęcia nadbudowy i rozbudowy należałoby sobie przeciwstawić i stwierdzić, że tam, gdzie na skutek robót budowlanych dochodzi do zwiększenia powierzchni zabudowy (w tym: szerokości i długości obiektu) mamy do czynienia z „rozbudową” (przedrostek „roz-„ w polszczyźnie oznacza m.in. czasownik określający powiększenie czegoś, zwiększenie, np. rozkrzewić, rozmnożyć i właśnie: rozbudować). Natomiast tam, gdzie dochodzi do zwiększenia wysokości obiektu mamy do czynienia z „nadbudową” (za Słownikiem języka polskiego PWN, „nadbudować” to zbudować nową część nad jakąś wykończoną budowlą). Również samo zwiększenie liczby kondygnacji stanowić będzie przykład nadbudowy. Zarówno rozbudowa, jak i nadbudowa skutkować będą zmianą kubatury obiektu budowlanego.

Wyrok WSA we Wrocławiu z 19 maja 2014 r., II SA/Kr 5/14

Jak rozumieć „powierzchnię zabudowy”?

Dla odróżnienia tych robót kluczowe jest zatem rozumienie pojęcia „powierzchnia zabudowy”. Sądy administracyjne wobec braku ustawowej definicji tego pojęcia przyjmują, że należy mu przypisywać takie znaczenie, jakie zostało przyjęte we właściwej Polskiej Normie (por. wyrok NSA z 24 listopada 2016 r., II OSK 1334/15). Wobec tego termin „powierzchnia zabudowy” powinien być rozumiany jako  powierzchnia „wyznaczona przez rzut pionowy zewnętrznych krawędzi budynku na powierzchnię terenu”.

Do tej powierzchni nie wlicza się powierzchni obiektów budowlanych ani ich części nie wystających ponad powierzchnię terenu, powierzchni elementów drugorzędnych, np. schodów zewnętrznych, ramp zewnętrznych, daszków, markiz, występów dachowych, oświetlenia zewnętrznego, powierzchni zajmowanej przez wydzielone obiekty pomocnicze.

Rozbudowa i nadbudowa a procedury

Zarówno rozbudowa jak i nadbudowa traktowane są identycznie, jeśli chodzi o procedury budowlane. Stopień formalności (pozwolenie, zgłoszenie czy brak procedury) zależy od rodzaju obiektu, których rozbudowa lub nadbudowa ma dotyczyć. Rodzaj robót budowlanych może mieć jednak znaczenie z punktu widzenia ich zgodności z miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego czy z warunkami technicznymi.

Agnieszka Kręcisz-Sarna

Zaloguj się, aby dodać komentarz

Nie masz konta? Zarejestruj się »

Zobacz także

Prowadzenie książki obiektu budowlanego

pobierz

Badanie stanu prawnego nieruchomości

pobierz

Niedozwolone klauzule w umowie pośrednictwa

pobierz

Ustanawianie urządzeń przesyłowych na gruntach

pobierz

Polecane artykuły

Array ( [docId] => 41217 )
Array ( [docId] => 41217 )