Umorzenie pożyczki hipotecznej będzie opodatkowane

Z prośbą o interpretację przepisów podatkowych zwrócił się podatnik, będący stroną pożyczki hipotecznej. Określenie to zostało zawarte w samej umowie. Pożyczka została zaciągnięta na realizację potrzeb mieszkaniowych, w samej umowie znalazł się natomiast zapis, zgodnie z którym pożyczka jest przeznaczona na sfinansowanie wydatków konsumpcyjnych i inwestycyjnych pożyczkobiorców. Po wcześniejszej spłacie pożyczki, na podstawie oferty banku przewidującej dyskonto do aktualnego zadłużenia na okoliczność spłaty całej pozostałej kwoty pożyczki. Porozumienie z bankiem przewidywało, że bank zobowiązuje się do obniżenia salda zadłużenia wyrażonego we frankach szwajcarskich o 50% oraz zrzeczenia się roszczeń związanych z umową, w zamian za wcześniejszą, całkowitą spłatę pożyczki. Następnie bank wystawił pożyczkobiorcom PIT-11 dotyczący umorzonej kwoty pożyczki.

Zdaniem pożyczkobiorcy, umorzona kwota nie powinna podlegać opodatkowaniu ze względu na przepisy dotyczące umorzonych wierzytelności zawarte w rozporządzeniu ministra finansów z 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe.  

Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej zauważa jednak, że w przedmiotowej sprawie nie mamy do czynienia z kredytem. Co prawda w przypadku pożyczki, która jest spłacana zgodnie z warunkami zawartymi w umowie, stwierdzić należy, że jest ona obojętna podatkowo, jednak w omawianym przypadku doszło do umorzenia jej części. A to sprawia, że pożyczkobiorca osiąga przysporzenie majątkowe, które należy rozumieć jako przychód w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. 

Przepisy rozporządzenia z 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe mają zastosowanie - jak sam tytuł tego aktu prawnego wskazuje - do kredytów mieszkaniowych zaciągniętych na realizację inwestycji mieszkaniowej. Kredyt ten musi ponadto spełniać określone w rozporządzeniu warunki, czyli być udzielony przed 15 stycznia 2015 r. i być zabezpieczony hipoteką na nieruchomości. Natomiast zaniechania poboru podatku dotyczy jedynie przychodów/dochodów które powstały w okresie od 1 stycznia 2022 r. do 31 grudnia 2022 r. 

Ulgi i zwolnienia mają charakter wyjątku od ogólnej zasady powszechnego opodatkowania, w związku z czym, przepisów, które je wprowadzają, nie można interpretować rozszerzająco (por. wyrok WSA z 2 czerwca 2022 r., sygn. I SA/Gl 115/22). 

Ważne: Z literalnego brzmienia powołanego wyżej rozporządzenia Ministra Finansów wprost wynika, że dotyczy ono wyłącznie kredytu hipotecznego. Na gruncie regulacji przepisów prawa kredyt i pożyczka to dwie odrębne instytucje różniące się podstawami prawnymi i zasadami ich zawierania, zatem nie są tożsame i nie mogą być używane zamiennie, jeśli chodzi o wykładnię przepisów prawa, które się do nich odnoszą - podkreślił Dyrektor KIS.

Z analizy przepisów wynika zatem, że umorzona część pożyczki hipotecznej, będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.