Rygor natychmiastowej wykonalności określony ustawą - co z egzekucją

Projekt rozporządzenia zmienia dotychczas obowiązujący akt prawny wydany na podstawie art. 15 § 5 ustawy z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji. 

Samo rozporządzenie wprowadza zaledwie jedną zmianę. W dotychczas obowiązującym rozporządzeniu Ministra Finansów z 30 października 2014 r. w sprawie określenia należności pieniężnych, których egzekucja może być wszczęta bez uprzedniego upomnienia (dalej: rozporządzenie), dodaje w w § 2 pkt 3a. Zgodnie z nowym przepisem egzekucja administracyjna może być wszczęta bez uprzedniego doręczenia upomnienia w przypadku, gdy dotyczy należności pieniężnych wynikających z orzeczeń podlegających natychmiastowemu wykonaniu z mocy ustawy. 

Ważne: Z decyzją, która podlega natychmiastowemu wykonaniu z mocy ustawy mamy do czynienia, gdy przepisy ustawy mówią, że:
1) decyzja podlega natychmiastowemu wykonaniu lub natychmiastowej wykonalności,
2) wniesienie odwołania nie wstrzymuje wykonania decyzji. 

Na podstawie dotychczasowych przepisów, na mocy art. 130 § 3 pkt 2 Kodeksu postępowania administracyjnego, za każdym razem, wykonanie obowiązków określonych w decyzji podlegających natychmiastowemu wykonaniu poprzedza upomnienie. Zupełnie inaczej sytuacja wygląda w przypadku decyzji, którym nadano rygor natychmiastowej wykonalności - nie ma wówczas obowiązku upominania. Mieści się on bowiem w §  2. pkt. 3 rozporządzenia.

Ważne: W przypadku należności określonych w  § 2 pkt 3 rozporządzenia nie może być mowy o zarzucie braku doręczenia upomnienia w postępowaniu egzekucyjnym (por. wyrok WSA w Warszawie - sygn. III SA/Wa 1433/19; wyrok WSA w Gdańsku - sygn. I SA/Gd 1012/19).

Mamy więc do czynienia z dwiema sytuacjami, w których ustawodawca umożliwił natychmiastowe wykonanie obowiązku. Jednak ze względu na róże podstawy tego obowiązku - różny jest tryb jego wykonania. W związku z tym postanowiono, że sposób postępowania zarówno w przypadku decyzji podlegającej natychmiastowemu wykonaniu z mocy ustawy jak i decyzji, której rygor natychmiastowej wykonalności został nadany sposób postępowania będzie dokładnie taki sam. 

Sytuację rozwiązuje włączenie należności egzekwowanych na podstawie decyzji z rygorem natychmiastowej wykonalności nadanej mocą ustawy do enumeratywnie wymienionego katalogu w § 2 rozporządzenia. 

Zmiana ma doprowadzić do szybszego wystawiania tytułów wykonawczych w przypadku orzeczeń podlegających natychmiastowemu wykonaniu z mocy ustawy. Trzeba zauważyć, że przecież cel rygoru natychmiastowej wykonalności, niezależnie od tego, czy jest on określony ustawą czy orzeczeniem, jest taki sam. Ma on doprowadzić do natychmiastowej realizacji obowiązku. Natomiast konieczność doręczania upomnienia i w związku z tym możliwość wszczęcia postępowania po upływie 7 dni od momentu jego doręczenia, odracza realizację tego obowiązku. 

Warto zaznaczyć, że w samym Kodeksie postępowania administracyjnego, w przepisie określającym zasadę wykonalności decyzji ostatecznych wprowadzono dwa wyjątki. Mogą być wykonane decyzje co do których nie upłynął jeszcze termin zaskarżenia, a nawet jeśli zaskarżenie zostało już wniesione, jeśli:
a) są to decyzje, którym nadany został rygor natychmiastowej wykonalności,
b) są to decyzje, które podlegają natychmiastowemu wykonaniu z mocy ustawy. 

Jak widać, Kpa nie rozróżnia obu podstaw realizacji obowiązku, tak samo dając im możliwość natychmiastowego działania. To dodatkowo przemawia za wprowadzeniem omawianej zmiany do rozporządzenia.