Prezydenckie wybory kopertowe z 2020 r. bez konsekwencji?

Jak sam tytuł ustawy wskazuje, dotyczy ona wyborów Prezydenta z 10 maja 2020 r. i jako poselski projekt została zgłoszona 29 listopad 2022 r. Był to czas epidemii i pojawił się pomysł, że wybory będą przeprowadzone drogą pocztową. Ostatecznie do nich nie doszło, a z budżetu państwo wydano na nie ok. 70 mln. zł. 

Ustawa jest opatrzona preambułą, w której projektodawcy wyjaśniają potrzebę tych przepisów. W dużym skrócie tłumaczy ona, że musiała powstać ze względu na fakt, że organizacja wyborów w 2020 r. odbyła się na skutek nieznanej wcześniej sytuacji zagrożenia życia i zdrowia obywateli, a jednocześnie władza miała obowiązek zachowania ciągłości działalności państwa i Konstytucyjne terminu. 

W efekcie już w pierwszym artykule nowe przepisy zapowiadają, że nie wszczyna się postępowania, a wszczęte umarza, jeżeli dotyczą czynów podczas obowiązywania stanu epidemii, który polega na przekazaniu operatorowi pocztowemu spisu wyborców w związku z zarządzonymi wyborami prezydenckimi. 

Wszelkie prawomocne kary, środki karne, środki kompensacyjne, środki probacyjne nie podlegają wykonaniu. Nie ma również potrzeby uiszczać kosztów postępowania. A wszelkie czyny ulegają z mocy prawa zatarciu, a wpis do Krajowego Rejestru Karnego ulega usunięciu. Okoliczności te ustala sąd, który wydał wyrok na wniosek prokuratora. 

Projekt zakłada, że to Skarb państwa poniesie wszelkie koszty związane z wykonaniem przepisów omawianej ustawy, która ma wejść w życie z dniem następującym po ogłoszeniu. 

Rzecznik Praw Obywatelskich dogłębnie przeanalizował przepisy nowej regulacji. Jego zdaniem ustawa nie ma charakteru amnestyjno-abolicyjnego, a ustanowienie takich przepisów mieści się w kompetencjach parlamentu. Zauważa, że rzeczywistym celem projektowanych przepisów jest weryfikacja orzeczeń sądowych i ich podważenie. Tymczasem dla amnestii charakterystyczne jest darowanie przestępstw i kar za ich popełnienie. Amnestia nie jest środkiem służącym weryfikacji, a następnie ewentualnej zmianie lub uchyleniu prawomocnego orzeczenia, nie kreuje ona swoistej instancji odwoławczej czy też rewizyjnej.

Rzecznik Praw Obywatelskich zaznacza, że amnestia jest dopuszczalna z punktu widzenia regulacji zawartej w konstytucji, gdy ustawodawca ogranicza się do darowania przestępstw bądź kary, ale nie może temu towarzyszyć rozstrzyganie o zasadności przypisania konkretnym osobom popełnienia przestępstwa. 

Ważne: Zdaniem Rzecznika Praw Obywatelskich ustawa wkracza w sferę wymiaru sprawiedliwości. Narusza tym samym konstytucyjną zasadę podziału władzy a także zasadę niezależności władzy sądowniczej oraz wyłączności sądów w sprawowaniu wymiaru sprawiedliwości. 

W opinii skierowanej do Senatu, Rzecznik Praw Obywatelskich pisze, że ustawa jest niezgodna z konstytucją i powinna zostać odrzucona. 

Poselski projekt ustawy o zaniechaniu ścigania za niektóre czyny związane z organizacją wyborów na urząd Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, zarządzonych na dzień 10 maja 2020 r. wraz z uzasadnieniem, druk nr 282 opublikowany na oficjalnej stronie Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej - portal sejm.gov.pl