Dobrowolny ZUS dla przedsiębiorców

Projektodawcy zaznaczają, że obecnie obowiązujące regulacje nie odpowiadają realiom prowadzenia działalności gospodarczej. Prowadzą do nadmiernych obciążeń, zarówno organizacyjnych jak i finansowych, które sprawiają, że osoby fizyczne niechętnie decydują się na prowadzenie działalności gospodarczej. Doskonałym dowodem tych obciążeń jest stan zadłużenia płatników składek na ubezpieczenia społeczne. Zgodnie z wynikami przedstawionymi przez ZUS za okres od 2019 do I kwartału 2022 r. stan zadłużenia wynosił łącznie: 5 404 242 599,30 zł, przypadało ono łącznie na: 6 808 817 dłużników. 

Badania przeprowadzone w 2019 r. pokazały, że aż 67% przedsiębiorców deklarowało, że zrezygnowałoby z opłacania składek na ubezpieczenie społeczne, gdyby tylko było to możliwe, natomiast 65%  chętniej opłacałyby składki na ubezpieczenia komercyjne, które pokryłyby koszty np. wypadku przy pracy. 

Rezygnacja z ubezpieczeń społecznych pozbawia świadczeń - to fakt. Jednak proponowane przepisy pozostawiają przedsiębiorcom wybór sposobu zabezpieczenia społecznego oraz zabezpieczenia swojej przyszłości. 

Projekt ustawy zatytułowanej Dobrowolny ZUS dla Przedsiębiorców w Polsce przewiduje wprowadzenie zmian w czterech aktach prawnych. Są to:
a) prawo przedsiębiorców
b) ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych
c) ustawa o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa
d) ustawa o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych.

Wszystko to jest konsekwencją wprowadzenia rewolucji do systemu ubezpieczeń społecznych, której istotą jest wprowadzenie dobrowolnych składek na ubezpieczenia społeczne. Zgodnie z proponowanymi przepisami, dobrowolność ma dotyczyć jedynie:
a) przedsiębiorcy, który jest osobą fizyczną
b) podejmowana przez niego działalność gospodarcza nie jest wykonywana na rzecz byłego pracodawcy. 

Drugi z warunków jest rozumiany tak samo jak warunek niewykonywania działalności gospodarczej na rzecz byłego pracodawcy, który uprawnia do skorzystania z małego ZUSu, czyli przedsiębiorca nie może wykonywać działalności na rzecz pracodawcy dla którego przed dniem rozpoczęcia działalności - w bieżącym, bądź też w poprzednim roku kalendarzowym, wykonywał te same czynności w ramach umowy o pracę, spółdzielczego stosunku pracy. 

Jeśli przedsiębiorca spełni wskazane powyżej kryteria, to od dnia podjęcia działalności gospodarczej ma nie podlegać obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym. 

Ważne: W myśl zmienionych przepisów ustawy o  osoba taka nie będzie uważana za osobę prowadzącą działalność gospodarczą. 

Przedsiębiorca może zwolnić się z podlegania obowiązkowemu ubezpieczeniu społecznemu jeśli złoży wniosek o wyrejestrowanie z tego ubezpieczenia. Wniosek ma jednocześnie zawierać dzień wyrejestrowania, jednak data nie może być wcześniejsza niż dzień złożenia wniosku. Jednocześnie przedsiębiorca może także ponownie do tego ubezpieczenia się zgłosić. 

Dobrowolność podleganiu ubezpieczeniom społecznym nie będzie dotyczyła przedsiębiorcy który:
a) wykonuje usługi na rzecz byłego pracodawcy, a ich zakres odpowiada czynnościom, które wykonywał w ramach zawartej z tym pracodawcą umowy o pracę czy spółdzielczego stosunku pracy
b) podlega ubezpieczeniu społecznemu rolników. 

Wskazani przedsiębiorcy, którzy skorzystają z możliwości wyrejestrowania się z ubezpieczeń społecznych, nadal będą podlegać obowiązkowemu ubezpieczeniu zdrowotnemu. Wysokość składki zdrowotnej ma wynosić 4,9% podstawy wymiaru, jednak nie mniej niż kwota odpowiadająca - co do zasady - 9% minimalnego wynagrodzenia obowiązującego w pierwszym dniu roku składkowego.