Świadczenie pielęgnacyjne w 2022 r. - projekt zmian przepisów

W marcu 2022 r. pojawił się projekt zmiany ustawy o świadczeniach rodzinnych. Zaproponowano całkowite zniesienie specjalnego zasiłku opiekuńczego. Osoby uprawnione do niego, mają uzyskać prawo do świadczenia pielęgnacyjnego. 

Specjalnym zasiłkiem opiekuńczym jest świadczenie wypłacane w przypadku opieki nad osobą niepełnosprawną, która wymaga stałej opieki lub stałej pomocy. Może go otrzymać małżonek, krewni w linii prostej, czyli np. rodzice, dziadkowie, dzieci, albo rodzeństwu. Może dotyczyć również osób przysposobionych. Na wskazanych osobach ciąży obowiązek alimentacyjny, określony w przepisach Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego.

Określone osoby mają prawo do wypłaty, gdy w związku ze sprawowaną opieką nie mogą podjąć zatrudnienia lub muszą z tego zatrudnienia zrezygnować. 

Przepisy zastosowały także kryterium dochodowe - zasiłek może być wypłacony jedynie, gdy dochód rodziny w przeliczeniu na osobę nie przekracza 764,00 zł. Samo świadczenie w 2022 r. wynosi 620 zł. 

Innym rodzajem wsparcia jest świadczenie opiekuńcze. 

W tym przypadku krąg uprawnionych do jego wypłaty osób jest określony nieco inaczej. Zgodnie z art 17 ustawy o świadczeniach rodzinnych, świadczenie to może otrzymać: matka lub ojciec, opiekun faktyczny dziecka, osoba która jest rodziną zastępczą, albo inna osoba, na której ciąży obowiązek alimentacyjny. Ostatni punkt jest niejako zbieżny z określeniem podmiotów uprawnionych do specjalnego zasiłku opiekuńczego. Świadczenie pielęgnacyjne jest wypłacane, jeśli wskazane osoby nie podejmują lub rezygnują z wykonywania pracy zarobkowej, ponieważ muszą sprawować opiekę nad osobą niepełnosprawną.

Świadczenie pielęgnacyjne przysługuje, gdy niepełnosprawność powstała nie później niż do ukończenia 18. roku życia,  lub w trakcie nauki w szkole lub w szkole wyższej, jednak nie później niż do ukończenia 25. roku życia. Jego wysokość określono w 2022 r. na poziomie 2129 zł. miesięcznie. 

Nie trudno dostrzec, że oba opisane świadczenia są bardzo podobne. Zauważają to posłowie. W uzasadnieniu do projektu ustawy podkreślają, że oba świadczenia dotyczą ochrony przed utratą dochodów ze względu na konieczność sprawowania opieki. Są trzy wyraźne różnice, dotyczące:

• momentu powstania niepełnosprawności osoby, która wymaga opieki - świadczenie pielęgnacyjne będzie wypłacone jedynie w przypadku niepełnosprawności, która wystąpi do 18 roku życia, bądź 25 roku życia jeśli osoba nadal się uczyła,
• progu dochodowego - ten występuje jedynie w przypadku specjalnego zasiłku opiekuńczego
• wysokości wypłacanego świadczenia - kwota 620 zł specjalnego zasiłku opiekuńczego i kwota 2129 zł świadczenia pielęgnacyjnego. 

Ta nierówność została także podkreślona w wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 21 października 2014 r. (sygn. K 38/13). Uznał on, że wypłata różnych świadczeń opiekunom, którzy tak samo opiekują się dorosłym niepełnosprawnym, jest niezgodna z Konstytucją. Bo trzeba zauważyć, że dla świadczenia pielęgnacyjnego nie jest istotny wiek osoby, która wymaga opieki, a jedynie moment pojawienia się niepełnosprawności. 

Projektodawcy postanowili ujednolicić sytuację osób, które opiekują się swoimi niepełnosprawnymi bliskimi. 

Projekt zakłada zlikwidowanie specjalnego zasiłku rodzinnego. Krąg osób uprawnionych do otrzymania świadczenia pielęgnacyjnego będzie powiększony. Wszyscy, którzy dotychczas mogli ubiegać się o specjalny zasiłek rodzinny uzyskają prawo do wypłaty świadczenia pielęgnacyjnego. 

Tym samym nie będzie już różnic związanych z momentem powstania niepełnosprawności. Zostanie też zlikwidowany próg dochodowy uprawniający do świadczenia.