Firma może wypracowywać przychody na działalności podstawowej (tzw. core business), ale i działalności finansowej. O ile ta pierwsza nie powinna być dla zespołu menedżerskiego wiedzą tajemną, o tyle ta druga może, i często nastręcza wiele kłopotów. Bez odpowiednich kompetencji, nie warto się nią zajmować. Natomiast ci, którzy mają odpowiednią wiedzę, mogą wypracować spory zysk inwestując pieniądze firmy.
W co zatem można lokować nadwyżkę gotówki? Rynek finansowy oferuje wiele opcji do wyboru, m.in.: depozyty bankowe, bony skarbowe, obligacje skarbowe, commercial papers, obligacje przedsiębiorstw, fundusze inwestycyjne, transakcje buy-sell-back.
Depozyty bankowe
To instrument finansowy oferowany przez banki innym bankom, firmom i osobom fizycznym. Można je podzielić na dwie kategorie: automatyczne i negocjowane.
Pierwsze są tworzone automatycznie na koniec dnia z pieniędzy, jakimi dysponuje firma na wszystkich kontach do wysokości salda. Z reguły są to depozyty typu ON, tzw. overnight. Oprocentowanie ustalane jest według formuły określonej w umowie z bankiem. Poza standardowymi depozytami, banki oferują formy bardziej wyrafinowane, ale lokowanie w nich pieniędzy wymaga już pewnych umiejętności i wiedzy.
Bony skarbowe
To jeden z najbezpieczniejszych dłużnych instrumentów finansowych służących inwestowaniu pieniędzy, ponieważ emitentem jest Skarb Państwa i on gwarantuje wypłatę. Są emitowane na okaziciela, w nominałach o wysokości 10.000 zł, na okres 1 tygodnia oraz kolejno: 2, 4, 8, 13, 26, 39 i 52 tygodni. Krótki czas emisji sprawia, że ryzyko stopy procentowej jest dużo mniejsze, niż w przypadku np. obligacji skarbowych. Inwestor kupuje je z dyskontem, a realizuje gotówkę według wartości nominalnej.
Bony są wyżej oprocentowane od depozytów, cechuje je też spora płynność. Obrót bonami odbywa się na rynku pierwotnym i wtórnym, dlatego można je upłynnić przed terminem.
Obligacje skarbowe
To też papiery dłużne emitowane przez Skarb Państwa, na czas nie krótszy, niż rok. Występują jako: obligacje zerokuponowe, obligacje o zmiennym oprocentowaniu i obligacje o stałym oprocentowaniu.
Obligacje zerokuponowe, to papiery z dyskontem. Inwestor lokuje w nich swoje pieniądze, nabywając je po cenie niższej, niż nominalna wartość, a wykupuje po cenie nominalnej. Różnica jest jego zyskiem.
Obligacje o zmiennym oprocentowaniu określonych terminach zapewniają nabywcy – obligatariuszowi – odsetki naliczane od wartości nominalnej. Ich wysokość uzależniona jest od rentowności bonów skarbowych, bądź wskaźnika wzrostu cen towarów konsumpcyjnych i usług, ogłaszanych przez Prezesa GUS.
Obligacje o stałym oprocentowaniu mają identyczną formułę, jak te o
zmiennym oprocentowaniu, tyle, że – jak nazwa wskazuje – mają stałe
oprocentowanie.
Obligacje obarczone są ryzykiem stopy procentowej, czyli zmiana stóp
procentowych automatycznie powoduje zmianę ceny obligacji – obniżenie
stopy procentowej powoduje spadek ceny obligacji, i odwrotnie: obniżka –
powoduje wzrost tej ceny.
Commercial papers i obligacje komunalne
To papiery dłużne, które emitują spółki. Inwestycja pieniędzy jest tu
obarczona większym ryzykiem, dlatego oprocentowanie jest wyższe.
Pierwsze mogą, ale nie muszą, być gwarantowane – co oznacza, że nawet
bankructwo emitenta powoduje zwrot ulokowanych w nie pieniędzy. W
przypadku drugim, niewykupienie obligacji, naraża inwestora na straty.
Fundusze inwestycyjne
Inwestor nabywa jednostki uczestnictwa emitowane przez fundusze,
czyli prawa majątkowe do papierów wartościowych za wniesione wkłady
pieniężne, płacąc jeszcze opłatę manipulacyjną. Portfel klienta może się
składać z papierów ryzykownych i bezpiecznych, tym samym różne mogą być
jego zyski. Istotne jest to, że za zarządzanie portfelem fundusz
pobiera opłaty.
Transakcje Buy-Sell-Back
To inaczej transakcje zakupu papierów wartościowych z jednoczesnym
ustaleniem terminu ich odsprzedania bankowi. Można je określić jako
substytut depozytów, ale wyżej oprocentowanych. Bank bowiem nie musi
odprowadzać od nich obowiązkowej rezerwy. To także sposób inwestowania
pieniędzy firmy, który warto rozważyć.
Opracowanie redakcyjne: Honorata Krzyś
na podst.: Cash
management – zarządzanie gotówką firmy
