Gminne komisje rozwiązywania problemów alkoholowych nie gwarantują ochrony danych osobowych – alarmuje Najwyższa Izba Kontroli. Jak wynika z raportu NIK komisje niezgodnie z prawem zwracały się do innych instytucji, np. policji czy ośrodków pomocy społecznej, o udostępnienie danych osobowych osób uzależnionych.
Najwyższa Izba Kontroli przez dwa lata (2013-2015) sprawdzała, jak działają samorządy w kwestii rozwiązywania problemów alkoholowych. Przy okazji okazało się, że gminne komisje powoływane do realizacji tego zadania, nie przestrzegają przepisów o ochronie danych osobowych. Prowadząc postępowania komisje przetwarzały dane osób uzależnionych, w tym tzw. dane wrażliwe, czyli np. dane o stanie zdrowia i o nałogach oraz dane dotyczące skazań, orzeczeń o ukaraniu i mandatach karnych, a także innych orzeczeń wydanych w postępowaniu sądowym lub administracyjnym.
Aż 84 proc. gminnych komisji bezpodstawnie występowało do policji, ośrodków pomocy społecznej czy izb wytrzeźwień o informacje o osobach uzależnionych. Te, często wrażliwe dane osobowe, udostępniano też pracownikom urzędów gmin oraz ośrodków pomocy społecznej, którzy prowadzili wyłącznie administracyjną obsługę komisji.
Tymczasem przepisy ustawy o wychowaniu w trzeźwości dają gminnym komisjom ograniczone możliwości występowania do innych podmiotów o udostępnienie danych osobowych. Mogą one zwrócić się jedynie do biegłego sądowego o wydanie opinii w sprawie uzależnienia od alkoholu i wskazania rodzaju zakładu leczniczego. Przepisy nie pozwalają gminnym komisjom zbierać danych osób uzależnionych od innych podmiotów bez ich zgody. Co więcej, osoba, której dane zostały pozyskane w taki sposób, może domagać się odszkodowania za naruszenie jej dóbr osobistych.
Poza tym, członkowie ponad połowy skontrolowanych komisji nie mieli nadanych upoważnień do przetwarzania danych osobowych przez administratorów danych, czyli prezydentów miast, burmistrzów i wójtów. Zgodnie z art. 37 ustawy o ochronie danych osobowych każda osoba, która przetwarza dane, musi mieć do tego upoważnienie.
Najwyższa Izba Kontroli zwróciła się do ministra zdrowia, aby podjął działania, które uregulują kwestie przetwarzania danych osobowych przez gminne komisje rozwiązywania problemów alkoholowych.
Gminne komisje rozwiązywania problemów alkoholowych są powoływane przez wójtów, burmistrzów, prezydentów miast. Ich zadaniem jest orzekanie, czy osoba uzależniona od alkoholu musi poddać się leczeniu odwykowemu. Komisje przyjmują wnioski i sprawdzają, czy osoba nadużywająca alkoholu spełnia przesłanki społeczne do leczenia. Następnie występują do biegłego o wydanie opinii o uzależnieniu i skierowanie wniosku do sądu.
