Użytkowanie akcji
Celem ustanowienia użytkowania jest umożliwienie określonej osobie (użytkownikowi) wykonywania praw wynikających z akcji, przy jednoczesnym zachowaniu prawa własności akcji po stronie akcjonariusza.
Akcje są z reguły oddawane w użytkowanie w przypadkach, kiedy istnieją wynikające ze statutu lub umowy winkulacyjnej ograniczenia w zakresie zbywania akcji.
Do ustanowienia użytkowania na akcjach konieczne jest:
- zawarcie umowy między akcjonariuszem, (oddającym użytkowanie) a osobą trzecią (użytkownikiem) oraz
- wydanie dokumentu akcji (art. 265 § 3 k.c.).
Ponadto w przypadku, gdy przedmiotem użytkowania są akcje imienne konieczne jest także uzyskanie przez użytkownika wpisu do księgi akcyjnej. Wobec spółki uważa się za akcjonariusza tylko tego użytkownika, który jest wpisany do księgi akcyjnej (art. 343 § 1 w zw. z art. 341 § 2 k.s.h.).
Zastaw akcji
Akcje mogą stanowić także przedmiot zastawu finansowego. Zastaw taki można bowiem ustanowić (także) na instrumentach finansowych.
Ustanowienie zastawu finansowego wymaga:
- zawarcia umowy w dowolnej formie
- wydania dokumentu akcji.
Skutkiem ustanowienia zastawu jest uzyskanie przez zastawnika prawa do pożytków wynikających z zastawionych akcji. Pożytkami tymi są przede wszystkim majątkowe uprawnienia wynikające z akcji. Oznacza to, że zastawnikowi przysługiwać będzie prawo do dywidendy czy też prawo do udziału w masie likwidacyjnej spółki (realizowane w razie postawienia spółki w stan likwidacji).