Polecenie pracy zdalnej - kiedy jest możliwe?

Zasadniczo, praca zdalna to wynik porozumienia między pracownikiem a pracodawcą. Przepisy dają jednak pracodawcy prawa wydania polecenia dotyczącego świadczenia pracy zdalnej. Dotyczy to:
a) sytuacji, w której obowiązuje stan nadzwyczajny, czyli np. stan klęski żywiołowej, bądź stan zagrożenia epidemicznego albo stan epidemii
b) trzymiesięcznego okresu od odwołania okresów o których mowa w pkt. a)
c) gdy ze względu na działanie siły wyższej, pracodawca czasowo nie ma możliwości zapewnienia bezpiecznych i higienicznych warunków pracy w dotychczasowym miejscu pracy - przykładem może być chociażby zniszczenie zakładu pracy na skutek pożaru

Samo wystąpienie wskazanych okoliczności nie jest jednak wystarczające dla wiążącego polecenia pracodawcy. Jest ono możliwe jedynie wtedy, gdy bezpośrednio przed jego wydaniem pracownik w postaci papierowej lub elektronicznej złoży oświadczenie, w którym zapewni, że posiada warunki lokalowe oraz techniczne do wykonywania pracy zdalnej. Co więcej - jeśli jego warunki ulegną zmianie, powinien natychmiast zawiadomić pracodawcę, a w konsekwencji - ten jest obowiązany niezwłocznie wycofać swoje polecenie wykonywania pracy zdalnej. 

Państwowa Inspekcja Pracy podkreśla, że z dniem 7 kwietnia przestaje obowiązywać przepis art. 3 ustawy z 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID. Przepis ten stanowił dotychczas podstawę prawną pracy zdalnej. Zatem od 7 kwietnia, pracodawca chcący polecić wykonywanie pracy zdalnej musi uwzględnić nową podstawę prawną, wprowadzoną do prawa pracy na mocy ustawy z 1 grudnia 2022 r. o zmianie ustawy - Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw. 

Na marginesie warto zauważyć, że stan zagrożenia epidemicznego nadal obowiązuje w Polsce i zgodnie z rozporządzeniem Rady Ministrów z 27 marca 2023 r. zmieniającym rozporządzenie w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu zagrożenia epidemicznego - stan zagrożenia epidemicznego będzie obowiązywał do 30 kwietnia 2023 r. Tym samym do tego terminu pracodawca może skorzystać z możliwości polecenia pracy zdalnej. Decyzja ta należy wyłącznie do pracodawcy, musi jednak zwrócić uwagę na warunki techniczne pracownika, które muszą umożliwiać pracę w takim trybie.