Stan zagrożenia epidemicznego – sytuacja pracodawców od 16 maja 2022 r.

Z punktu widzenia prawnego zarówno stan epidemii jak i stan zagrożenia epidemicznego są wprowadzane w podobny sposób, dają podobne skutki prawne, które są określone w dalszych przepisach. Stan zagrożenia epidemicznego jest sytuacją prawną wprowadzoną na danym obszarze w związku z ryzykiem wystąpienia epidemii w celu podjęcia określonych w ustawie działań zapobiegawczych.

W sytuacji, gdy przepisy – a tak jest w większości przypadków odnoszących się do zatrudnienia – uzależniają obowiązywanie danych ograniczeń od wprowadzenia stanu epidemii lub zagrożenia epidemicznego, to samo zniesienie stanu epidemii, przy jednoczesnym ogłoszeniu stanu zagrożenia epidemicznego nie powoduje utraty mocy tych przepisów. Obostrzenia i ograniczenia nadal będą obowiązywać dopóki nie zostanie ostatecznie uchylony stan zagrożenia epidemicznego.

Dopiero zniesienie stanu zagrożenia epidemicznego spowoduje uchylenie zdecydowanej większości ograniczeń i obostrzeń wynikających z przepisów antycovidowych.

Zniesienie stanu epidemii i wprowadzenie stanu zagrożenia epidemicznego praktycznie nie zmienia nic w sytuacji pracodawców i pracowników. W przypadku pracy zdalnej, to nadal będzie wykonywana i polecana na dotychczasowych zasadach (określonych w art. 3 ustawy z 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych, Dz.U. z 2021 r. poz. 2095, zezm., dalej ustawa COVID).

• Od kiedy zmiany w pracy zdalnej
• Praca zdalna – jak ją dobrze zorganizować i wdrożyć?

Zauważmy, że pracodawca ma prawo polecić pracę zdalną w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii, ogłoszonego z powodu COVID-19, oraz w okresie 3 miesięcy po ich odwołaniu, w celu przeciwdziałania COVID-19 (art. 3 ust. 1 ustawy COVID).

Nawet więc po zniesieniu stanu zagrożenia epidemicznego pracodawca jeszcze przez 3 miesiące będzie mógł wyznaczać pracę zdalną na dotychczasowych zasadach.

Podobna sytuacja dotyczy pracowników samorządowych, którym wójt, burmistrz, prezydent miasta, w tym prezydent miasta na prawach powiatu, starosta oraz marszałek województwa może polecić tymczasowe przeniesienie do innej pracy w innej jednostce, w tej samej lub innej miejscowości, pod warunkiem wykonywania pracy zgodnej z kwalifikacjami, za takie same wynagrodzenie.

Polecenie przeniesienia konkretnego pracownika można też wydać  kierownikowi podległej jednostki organizacyjnej. Przeniesienie to, zgodnie z art. 3a ustawy COVID jest możliwe zarówno w czasie stanu epidemii, jak i w czasie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego – nadal więc będzie możliwe po 16 maja br.

Mimo odwołania stanu epidemii, z racji obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego, nadal nie będzie konieczne wysyłanie pracowników na badania okresowe. Obowiązujący w dalszym ciągu art. 12a ust. 1 ustawy COVID przewiduje bowiem, że także w okresie stanu zagrożenia epidemicznego:
1. zawieszony jest obowiązek wykonywania badań okresowych,
2. nie obowiązuje zakaz dopuszczenia pracownika do pracy bez aktualnego badania okresowego,
3. zawieszone są następujące obowiązki odnośnie kierowców w transporcie drogowym:
-  posiadanie ukończonego szkolenia okresowego (art. 39a ust. 1 pkt 6 i art. 39d ustawy o transporcie drogowym),
-  przeprowadzanie okresowych badań lekarskich kierowców określonych w art. 39j ustawy o transporcie drogowym),
- przeprowadzenie obowiązkowych badań psychologicznych (art. 39k ustawy o transporcie drogowym),
- kierowanie przez pracodawcę lub zatrudniającego kierowcy na wskazane wyżej badania zgodnie z art. 39l ustawy o transporcie drogowym.

Badania te muszą być uzupełnione w terminie 180 dni. Jednak termin liczymy dopiero po dacie zniesienia stanu zagrożenia epidemicznego. Ograniczenia badań w stanie zagrożenia epidemicznego nadal w pełni obowiązują.

W przypadku szkoleń bhp w związku z przejściem ze stanu epidemii do stanu zagrożenia epidemicznego, nadal można przeprowadzać instruktaż stanowiskowy w sposób wyłącznie zdalny.

Wciąż obowiązuje art. 12e ust. 1 ustawy COVID. Na podstawie tego przepisu w czasie stanu zagrożenia epidemicznego stacjonarne instruktaże obowiązywać będą tylko:
1) pracownika zatrudnianego na stanowisku robotniczym,
2) pracownika zatrudnionego na stanowisku, na którym występuje narażenie na działanie czynników niebezpiecznych,
3) pracownika przenoszonego na stanowisko robotnicze lub takie na którym narażony jest na czynniki niebezpieczne,
4) ucznia odbywającego praktyczną naukę zawodu,
5) studenta odbywającego praktykę studencką.

W przypadku szkoleń okresowych, rozporządzenie utrzymuje zawieszenie obowiązku ich przeprowadzania. Zgodnie bowiem z art. 12e ust. 2 ustawy COVID, jeżeli termin przeprowadzenia szkolenia okresowego bhp (także dotyczącego szkolenia okresowego w zakładowych służbach bhp) przypada w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii – termin ten wydłuża się do 60. dnia od dnia odwołania stanu zagrożenia epidemicznego.

Szkolenia okresowe bhp mogą być wstrzymane do odwołania stanu zagrożenia epidemicznego.