Kiedy można ukarać pracownika za brak maseczki?

Choć stan epidemii minął, to sądy rozpatrują jeszcze sprawy dotyczące jej początków, czyli 2020 r. Ze względu na zapowiadane kolejne fale zakażeń, może warto przyjrzeć się  zapadłym wyrokom i wyciągać wniosku, aby pracodawcy wiedzieli w jaki sposób mogą postępować teraz. 

Możliwość nałożenia kar porządkowych na pracowników została określona w art. 108 kp. Zgodnie z jego treścią, pracodawca może zastosować karę upomnienia bądź nagany, jeśli pracownik nie przestrzega ustalonej organizacji i porządku pracy, przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisów przeciwpożarowych, oraz przyjętego sposobu potwierdzania przybycia i obecności pracy, czy usprawiedliwiania nieobecności. 

W przypadku naruszanie przepisów BHP, przepisów przeciwpożarowych, oraz opuszczenie stanowiska pracy bez usprawiedliwienia można wobec pracownika zastosować nawet karę pieniężną. To samo dotyczy spożywania alkoholu w czasie pracy lub stawienie się do pracy w stanie nietrzeźwości. 

Ważne: Kara może być nałożona jedynie po wysłuchaniu pracownika. 

Nie można nałożyć kary porządkowej, jeśli od momentu w którym pracodawca dowiedział się o naruszeniu minęły 2 tygodnie. Kara nie może być zastosowana później niż po upływie 3 miesięcy od dopuszczenia się naruszenia - nawet, jeśli pracodawca później się o nim dowiedział. 

Pracodawca ponosi bezwzględną odpowiedzialność za przestrzeganie bezpieczeństwa i higieny pracy w zakładzie pracy. Musi więc zapewnić warunki pracy, które będą bezpieczne poprzez odpowiedni sposób organizowania pracy, dbałość o przestrzeganie zasad BHP, reagowanie na potrzeby w tym zakresie. 

Realizowanie powinności pracodawcy związanej z zapewnieniem odpowiednich warunków pracy odbywa się przez wydawanie odpowiednich zarządzeń, poleceń czy instrukcji dotyczących zasad wykonywania pracy. Zdecydowanie takim zachowaniem jest także zarządzenie dotyczące noszenia maseczek. Szczególnie w kontekście rozporządzenia Rady Ministrów z 6 maja 2021 r. w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii do dnia 31 października 2021 r., które nakazywało zakrywanie, przy pomocy maseczki, ust i nosa w miejscach ogólnodostępnych, w tym w zakładach pracy, jeżeli w pomieszczeniu przebywa więcej niż 1 osoba, chyba że pracodawca postanowi inaczej.  

Noszenie maseczki w miejscu pracy może być wymagane nawet od osób ze schorzeniami utrudniającymi oddychanie. Podstawą mogą być wewnętrzne przepisy pracodawcy np. zarządzenie zobowiązujące wszystkich pracowników do zakrywania ust i nosa na terenie zakładu pracy. Tak jak w omawianej sprawie - pracownica powoływała się na problemy kardiologiczne, które wyłączały możliwość noszenia maseczki przez 8 godzin. Pracodawca jednak pozwolił pracownikom w wieloosobowych pokojach na pracę bez maseczek pod warunkiem przedstawienia zaświadczenia o szczepieniu. Żądanie potwierdzenia odbycia szczepienia, pracownica uznała za wkraczanie w jej prywatną strefę i żądanie danych wrażliwych, do których jej zdaniem ani pracodawca, ani bezpośredni przełożony nie ma prawa. Nie przedstawiła także zaświadczenia lekarskiego potwierdzającego jej zwolnienie z obowiązku zakrywania nosa i ust ze względu na stan zdrowia. 

Pracodawca informował również, że w przypadku niezastosowania się do przepisów wewnętrznych wyciągnięte będą konsekwencje. 

Ważne: Niezastosowanie się do takich przepisów i nieprzestrzeganie zasad wprowadzonych w wewnętrznych regulacjach zakładu pracy, ze względu na stan epidemii, może skutkować nałożeniem kary porządkowej przez pracodawcę. Konieczne jest jednak wcześniejsze wysłuchanie pracownika.