Najbardziej charakterystycznym objawem choroby Alzheimera są zaniki pamięci, jednak zaczyna ona rozwijać się już wiele lat wcześniej. W tej części przedstawimy następujące kryteria sprzyjające rozwojowi choroby: wiek, płeć, czynniki genetyczne, palenie, cukrzyca, nadwaga.
Wiek
Wiek jest najważniejszym czynnikiem ryzyka w chorobie Alzheimera. Objawy demencji występują u co siódmej osób w wieku powyżej 71 lat. Z każdym rokiem odsetek ten rośnie. W grupie 80–89 już 18% osób jest dotkniętych chorobą Alzheimera, natomiast powyżej 90. roku życia co trzecia osoba cierpi z powodu jej objawów. Niektóre statystyki wskazują, że nawet 50% osób powyżej 85. roku choruje na Alzheimera. Powyżej 65. roku co każde 5 lat liczba osób z chorobą Alzheimera podwaja się.
Płeć
Według statystyk choroba Alzheimera częściej dotyka kobiety niż mężczyzn. Jest to głównie spowodowane faktem, że kobiety żyją dłużej. Na rozwój choroby może mieć również wpływ zanik u kobiet estrogenów po menopauzie. U mężczyzn natomiast częściej występują otępienia pochodzenia naczyniowego.
Czynniki genetyczne
Jeżeli ktoś z Twoich krewnych choruje bądź chorował na Alzheimera, jesteś w grupie podwyższonego ryzyka. Naukowcy odkryli już gen odpowiedzialny za produkcję amyloidu, znajduje się on na chromosomie 21. Według genetyków osoby posiadające czwartą formę APO E mają 16-krotnie większe ryzyko zachorowania na chorobę Alzheimera. Najniższe ryzyko mają nosiciele drugiej formy APO E (Apolipoproteina E (apoE) odgrywa centralną rolę w metabolizmie cholesterolu i triglicerydów).
Palenie
Coraz więcej badań dowodzi, że palenie tytoniu istotnie zwiększa ryzyko zachorowania na Alzheimera (według niektórych doniesień nawet o 50%). Wzmianki o tym, że palenie zapobiega demencji są mitem – dane statystyczne o tym świadczące spowodowane były istotnie krótszym okresem życia osób palących.
Cukrzyca
Osoby z cukrzycą typu 2 mają co najmniej dwukrotnie wyższe ryzyko rozwinięcia się choroby Alzheimera (według niektórych statystyk nawet 65%). Stale podwyższony poziom cukru we krwi podwyższa również ryzyko demencji. Przyczyny tego zjawiska nie zostały jeszcze ostatecznie udowodnione – wpływ mogą mieć zmiany naczyniowe powstałe na skutek podwyższonego cukru (zmniejszenie dopływu krwi do mózgu). Insulinooporność powoduje również liczne stany zapalne, uszkadzające komórki mózgowe, a także powoduje powstawanie nieprawidłowych połączeń nerwowych.
Nadwaga
W grupie podwyższonego ryzyka znajdują się osoby, które będąc w wieku średnim miały nadwagę lub otyłość. Z przeprowadzonego na 7000 mieszkańców Szwecji badania wynika, iż mężczyźni, którzy w późnych latach 40., do połowy lat 50. swojego życia, posiadali niskie wskaźniki BMI (wskaźnik masy ciała), byli najmniej narażeni na rozwój choroby Alzheimera. W tym samym badaniu dowiedziono, że kobiety po 70. roku życia z nadwagą były najbardziej narażoną grupą na rozwój choroby Alzheimera w najbliższych latach.
Przyczyną tej prawidłowości może być fakt, iż nadwaga i otyłość prowadzą do rozwoju innych jednostek chorobowych, takich jak nadciśnienie, cukrzyca, choroby układu krążenia. Niepokojące mogą być również istotne spadki masy ciała w podeszłym wieku – może to być przyczyną rozwijającej się demencji. Objawy te występują od 6 do 10 lat przed rozpoznaniem choroby Alzheimera, nie ustalono jednak czy są one spowodowane rozwojem choroby, czy brakiem motywacji i możliwości samodzielnego przygotowywania posiłków.
