Kto może być członkiem spółdzielni mieszkaniowej?

Trybunał Konstytucyjny w wyroku z 12 czerwca 2020 r. (sygn. K 39/19) orzekł o niezgodności z Konstytucją przepisu wprowadzającego zmianę do ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych. Przepis ten wprowadzał zasadę, zgodnie z którą w dniu jego wejścia w życie członkowie spółdzielni, którym nie przysługują tytuły prawne do lokali w ramach spółdzielni z mocy prawa tracą swoje członkostwo. Jako tytuł prawny rozumiano: spółdzielcze prawo lokatorskie i własnościowe, własność lokalu. Niekonstytucyjny przepis utracił moc rok po publikacji. 

Trybunał dał rok na zmianę przepisów. Upłynął w czerwcu 2021 r. a aktualnie, choć mija kolejny - nowej regulacji nie przygotowano. Projekt ustawy, która miała to naprawić, został przygotowany przez ministerstwo rozwoju i technologii. Zgodnie z zaproponowaną w nim zmianą, członkiem spółdzielni miała być osoba, z którą spółdzielnia zawarła umowę o ustanowienie spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu lub spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu, albo na rzecz której spółdzielnia dokonała przydziału takiego prawa, albo następca prawny tej osoby w przypadku, gdy lokal ten znajduje się w budynku posadowionym na gruncie o nieuregulowanym stanie prawnym w rozumieniu art. 113 ust. 6 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami lub spółdzielni nie przysługuje prawo własności albo użytkowania wieczystego gruntu. 

Na skutek luki w prawie mamy grupę osób, które utraciły prawo do udziału w głosowaniach nad uchwałami spółdzielni czy kandydować do rady nadzorczej po wprowadzeniu niekonstytucyjnego przepisu i choć zniknął, to tak naprawdę nie można stwierdzić w jakiej sytuacji się aktualnie znajdują. Ich status jest nieuregulowany, ale nie ma przesłanek do stwierdzenia, że mogą odzyskać swój status członka spółdzielni mieszkaniowej. 

Rzecznik Praw Obywatelskich prosi ministra rozwoju i technologii o wyjaśnienie na jakim etapie są aktualnie prace nad projektem. Ze stron Rządowego Centrum Legislacji wynika, że w kwietniu projekt skierowano do opiniowania i od tamtego czasu żadne prace nie zostały podjęte.