Katastrofa ekologiczna Odry - jakie były przyczyny?

Zgodnie z informacją opublikowaną przez resort środowiska, w wodzie nie było metali ciężkich, pestycydów ani żadnych substancji ropopochodnych. Złote algi rozwinęły się ze względu na nałożenie kilku czynników wpływających na cechy wody w Odrze. Jako czynniki te zostały wskazane: wzrost temperatury wody sięgającej 27 stopni Celsjusza, nasłonecznienie przekraczające to znane z minionych lat, wzrost zasolenia wody ze względu na suszę hydrologiczną. Przeprowadzono 36 tys. różnych badań, po których postawiono tezę, że to co wydarzyło się z Odrą, to w gruncie rzeczy nic niezwykłego. 

Konferencja prasowa podsumowująca prace specjalnie powołanego zespołu 49 naukowców, którzy mieli rozwikłać zagadkę sytuacji ekologicznej na rzece Odrze, odbyła się 29 września. Przedstawiono na niej podstawowe wyniki, tezy i rekomendacje z przygotowanego raportu. 

Po katastrofie na Odrze został powołany interwencyjny monitoring, za pomocą którego zbierane były dobowe próbki wody. Podczas badań zaobserwowano cykliczne, dobowe zmiany natlenienia, co skierowało uwagę na podejrzenia zakwitu glonów. Szczegółowe badania potwierdziły obecność mikroglonów Prymnesium parvum, tzw. „złotych alg”. Choć jest to gatunek występujący przede wszystkim w morskich wodach przybrzeżnych, adaptuje się także do wód rzecznych, szczególnie na wysoko przemysłowych obszarach, w których poziom zasolenia jest większy niż standardowo. 

Odra nie jest jedyną rzeką, która została dotknięta tragicznymi skutkami zakwitu złotych alg. Podczas konferencji zaznaczano, że takie masowe zakwity są obecnie plagą w  USA, znane są również w Chinach, Izraelu i w Australii. W 1990 r. złote albi doprowadziły do śnięcia ryb w rezerwacie Botshol, w Utrechcie. Zmagała się z tym również Norwegia, gdzie zebrano 750 ton ryb hodowlanych. 

Zbadane ryby wyłowione z Odry miały uszkodzone narządy, które były najbardziej ukrwione. Naukowcy ocenili, że jest to dowód na szybką śmierć spowodowaną jakimś gwałtownie działającym czynnikiem. Zaburzenia procesów hematopoetycznych i uszkodzenia skrzeli najprawdopodobniej są związane z działaniem toksyn hemolitycznych, na tej podstawie padła teza, że przyczyną było toksyczne działanie złotej algi.