Niezbędne zmiany legislacyjne w zakresie aborcji

Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z października 2020 r. wprowadził naprawdę duże zamieszanie w sytuacji wielu pacjentek, a także pewnego rodzaju chaos w służbie zdrowia. Uznał on za niekonstytucyjne przepisy pozwalające na przeprowadzenie zabiegu aborcji w przypadku, gdy badania prenatalne lub jakiekolwiek inne przesłanki medyczne wskazują, że z dużym prawdopodobieństwem płód będzie ciężko i nieodwracalnie upośledzony albo nieuleczalnie chory co zagraża jego życiu. 

• Leczenie pacjenta: kiedy lekarz może odmówić 
• Skutki aborcyjnej kultury strachu w Polsce 

W jego uzasadnieniu TK podkreślił, że wykonanie wyroku ma polegać na wprowadzeniu takich "mierzalnych kryteriów" aby możliwe stało się przerywanie ciąży, w sytuacji gdy od kobiety "nie można wymagać poświęceń przekraczających zwykłą miarę". Dotyczy to cierpienia psychicznego czy fizycznego, które wiązałoby się z koniecznością donoszenia ciąży, choć pacjentka ma już świadomość, że przed porodem płód obumrze. Brak nowych przepisów prowadzi do sytuacji, w której pacjentki są zobligowane do kontynuowania ciąży, a żaden przepis prawa nie powinien obligować kobiety do przyjmowania heroicznej postawy. Mimo upływu lat żadne prace legislacyjne w tym zakresie nie zostały podjęte. 

Rzecznik Praw Obywatelskich zwraca się więc do marszałek Sejmu po raz kolejny. Pierwszy raz występował w tej sprawie jeszcze w grudniu 2021 r. Podkreśla, że Trybunał Konstytucyjny w swoim wyroku zaznaczył, że konieczne jest przeanalizowanie aktualnie obowiązujących przepisów w kontekście pomocy dla matek przed i po urodzeniu dziecka. Przesłanka uznana za niekonstytucyjną była powoływana w 90% przypadków dokonania legalnej aborcji. TK stanowczo podkreślał w swoim wyroku, że ustawodawca nie ma prawa przenosić ciężaru związanego z wychowaniem nieuleczalnie chorego i nieodwracalnie upośledzonego dziecka jedynie na matkę - to na władzy publicznej ciąży obowiązek dbania o osoby znajdujące się w trudnych sytuacjach. 

Ważne: RPO apeluje o podjęcie prac legislacyjnych, których efektem będzie doprecyzowanie przesłanek pozwalających na dokonanie legalnego zabiegu aborcji. 

Zgodnie z wyrokiem TK niekonstytucyjność wspomnianej przesłanki wynikała właśnie z braku mierzalnych kryteriów przerywania ciąży. Miałyby się one odnosić do uzasadnienia zabiegu ze względu na poświęcenie dobra prawnego przez kobietę w ciąży, którego nie można od niej wymagać. 

• Niepokojące nowe funkcjonalności aplikacji gabinet.gov.pl 
• Klauzula sumienia do usunięcia 

Zmuszanie kobiet do donoszenia ciąży, która obarczona jest wadami letalnymi, prowadzi do zagrożenia życia i zdrowia kobiety, to także godzi w ich godność. Doskonałym dowodem na to, że w obecnym stanie prawnym brakuje odpowiednich przepisów, są nagłaśniane medialnie przypadki śmierci pacjentek w ciąży. Brak pomocy medycznej było związane m.in. z oczekiwaniem na nieuchronną śmierć płodu.