Egzamin ósmoklasisty i matura dla ukraińskich dzieci

Rozporządzenie dotyczące zdawania egzaminów, do których polskie dzieci przygotowują się przez lata, nie przewiduje zbyt wielu ułatwień. Arkusze mogą być co prawda przetłumaczone na język ukraiński, a uczniowie będą mogli korzystać ze słownika, ale to na dobrą sprawę rozwiązania fakultatywne. Problem różnic programowych, w tym chociażby innych lektur, innego języka i czasu, który pozostał uczniom na przygotowania się do egzaminów w zupełnie innej rzeczywistości - społecznej i językowej - ministerstwo edukacji i nauki najzwyczajniej pominęło. 

Uczniowie, który pobyt jest legalny na podstawie specustawy ukraińskiej mogą zdawać w bieżącym roku szkolnym egzamin ósmoklasisty, egzamin maturalny i zawodowy. Rozporządzenie Ministra Edukacji i Nauki przedłuża dla tych dzieci i młodzieży, termin złożenia deklaracji dotyczącej przystąpienia do egzaminu. W rozporządzeniu jest odwołanie do zapisów rozporządzenia z 20 marca 2020 r. w sprawie szczególnych rozwiązań w okresie czasowego ograniczenia funkcjonowania jednostek systemu oświaty w związku z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19. Zgodnie z tymi przepisami jedynie rodzice mogą złożyć deklarację za ucznia. Wydaje się, że w przypadku rozporządzenia, które dedykowane jest dzieciom z Ukrainy, przepis ten powinien być doprecyzowany. Trzeba przecież pamiętać, że dzieci te mają opiekunów tymczasowych lub faktycznych. Można się domyślać, że intencją było stworzenie odpowiedniego stosowania przepisu wskazanego rozporządzenia, czyli przewidującego odmienności w sytuacji ukraińskich uczniów. Jednak skoro jest to zupełnie nowy akt prawny, nie zaszkodziłoby doprecyzować jego zapis w taki sposób, by nie pozostawiał miejsca na "domyślania się". 

Nowe rozporządzenie przewiduje więc złożenie deklaracji o przystąpieniu do egzaminu, a także wyborze języka i możliwości zdawania matematyki w języku mniejszości do 11 kwietnia 2022 r. Dla polskich dzieci ten termin minął 30 września 2021 r.  Natomiast w przypadku egzaminu maturalnego, deklarację należy złożyć do 31 marca 2022 r.  (termin dla polskich dzieci upłynął 7 lutego).

Ułatwieniem może być przetłumaczenie niektórych arkuszy egzaminacyjnych dla uczniów z ukrainy lub możliwość skorzystania przez nich ze słownika podczas egzaminu. Trzeba jednak zwrócić uwagę, że przepisy określają to mianem możliwości. Dyrektor ma obowiązek wprowadzić dostosowania egzaminu do możliwości uczniów z Ukrainy, ale te dwie formy to jedynie przykładowe rozwiązania. 

Dyrektor Centralnej Komisji Egzaminacyjnej ma także obowiązek udostępnić do 28 marca dostępną dla ukraińskich uczniów informację o sposobie i organizacji egzaminów. 

W składzie komisji egzaminacyjnych będą mogły zasiadać osoby znające język ukraiński, choć niewpisane do ewidencji egzaminatorów. Mają one za zadanie wspierać członków komisji w sprawdzaniu prac. Może to nastąpić jedynie poprzez powołanie przez dyrektora okręgowej komisji egzaminacyjnej dokonanego za zgodą dyrektora Centralnej Komisji Egzaminacyjnej. 

***
Na stronie Centralnej Komisji Egzaminacyjnej umieszczona została informacja dotycząca przeprowadzenia egzaminów dla obywateli Ukrainy. Poinformowało o tym Ministerstwo Edukacji i Nauki na swoim portalu 28 marca 2022 r. W informacji znajdują się również aneksy do informacji o sposobie organizacji i przeprowadzeniu egzaminów.