Obowiązki dyrektora z nowej ustawy o resocjalizacji nieletnich

Jak czytamy w uzasadnieniu, wiele zachowań nieletnich jest związane z życiem szkolnym. Przy czym nie jest to wąskie rozumienie, bo przecież także w szkole nawiązywane są relacje rówieśnicze. 

Nowe przepisy dają możliwość niezwłocznego reagowania na niepożądane zachowania. Niejednokrotnie uczestnictwo sądu rodzinnego w całym procesie po pierwsze - niepotrzebnie wydłuża całe postępowanie, a poza tym często jest uznawane za reakcję nieadekwatną do czynu. 

Jeżeli małoletni nie dopuści się przestępstwa ściganego z urzędu bądź przestępstwa skarbowego - nie ma potrzeby zawiadamiać Policji ani sądu rodzinnego. Projekt ustawy przewiduje bowiem, że to dyrektor będzie mógł we własnym zakresie podjąć odpowiednie, adekwatne środki wychowawcze. On też będzie musiał podjąć decyzję, czy skorzystać z takiej możliwości czy też nie. 

Można powiedzieć, że decyzja jest na swój sposób dwuetapowa. Po pierwsze musi tak zdecydować sam dyrektor, po drugie - na takie działanie muszą wyrazić zgodę rodzice lub opiekunowie oraz - co ciekawe - sam nieletni. W przypadku braku zgody od którejkolwiek ze stron - konieczne będzie zawiadomienie Policji lub sądu rodzinnego. 

Ustawa nie daje dowolności w odniesieniu do środków wychowawczych stosowanych przez dyrektora. Określa ich zamknięty katalog, pozwalając spośród wskazanych reakcji dobrać najbardziej właściwą wobec określonego zachowania. W przepisach zamieszczono:

1) pouczenie - czyli wskazanie konkretnych przepisów bądź reguł, choćby zawartych w regulaminie szkoły, które zostały naruszone niewłaściwym zachowaniem ;
2) ostrzeżenie - ustne bądź na piśmie - ostrzeżenie nie tylko wskazuje negatywne zachowanie, lecz także wprost zaznacza, że ponowne takie zachowanie może doprowadzić do zawiadomienia sądu rodzinnego;
3) przeproszenie pokrzywdzonego;
4) przywrócenie stanu poprzedniego - np. pomazanie ścian w szkole, dyrektor ma możliwość nakazania usunięcia napisów;
5) wykonanie określonych prac porządkowych na rzecz szkoły, których rodzaj zostaje określony przez dyrektora. 

Ważne: Ustawa nie wyłącza stosowania kar określonych w statucie szkoły, jeśli takie przewidziano.

Jeśli inna osoba bądź organ zawiadamia o danym czynie nieletniego i postępowanie zostanie wszczęte przez sąd rodzinny - ten umorzy postępowanie, jeśli okaże się, że wcześniej dyrektor skorzystał już ze swojego uprawnienia dotyczącego zastosowania środków wychowawczych. 

Jeśli to policja złapie na gorącym uczynku nieletniego, który popełnia wykroczenie, bądź też nie ma żadnych wątpliwości co do tego, że popełnił on wykroczenie - także może skorzystać ze środka wychowawczego. Nowa ustawa zarezerwowała dla niej:
1) pouczenie;
2) zwrócenie uwagi;
3) ostrzeżenie;
4) przywrócenie stanu poprzedniego;
5) zawiadomienie rodziców lub szkoły do której uczęszcza nieletni