Uczeń jako wolontariusz

Po spełnieniu określonych warunków, uczniowie mogą zostać wolontariuszami w szkole. Sięgnijmy najpierw do ustawy o organizacjach pożytku publicznego i wolontariacie, gdzie znajduje się definicja wolontariusza. Jest nim każda osoba, która ochotniczo i bez wynagrodzenia wykonuje świadczenia na zasadach określonych w ustawie. 

Przepisy nie ograniczają możliwości zostania wolontariuszem ze względu na wiek, nie wymagają także posiadania przez wolontariusza pełnej zdolności do czynności prawnych. 

Jednak dla pełnego obrazu potrzebne są jeszcze przepisy Kodeksu cywilnego, bo dla niektórych działań kwestia pełnej zdolności do czynności prawnych nie pozostaje bez znaczenia. 

Zdolność ta to zdolność do dokonywania we własnym imieniu czynności prawnych, czyli do przyjmowania i składania oświadczeń woli, których celem jest nawiązanie, zmiana lub ustanie stosunku prawnego. Aby rozpocząć działalność jako wolontariusz niezbędne jest zawarcie porozumień wolontariackich, wyrażenie zgody na udostępnienie danych osobowych czy wizerunku. A do tego potrzebna jest już pełna zdolność do czynności prawnych. 

Jeśli uczeń ma ukończone 18 lat, to samodzielnie takie czynności może podjąć. Chyba, że jest całkowicie bądź częściowo ubezwłasnowolniony. 

Jeśli uczeń ukończył lat 13 - a nie jest jeszcze pełnoletni, jest określany przez Kodeks cywilny jako małoletni, który posiada ograniczoną zdolność do czynności prawnych. Aby uczniowie tacy mogli udzielać się jako wolontariusze, niezbędne jest wcześniejsze wyrażenie zgody przez ich przedstawicieli ustawowych, najczęściej rodziców, na zawarcie umowy lub porozumienia pomiędzy wolontariuszem a korzystającym z jego świadczeń. Porozumienie takie nie należy do umów w zakresie drobnych, bieżących spraw życia codziennego, a zatem małoletni uczeń nie może podpisać go samodzielnie. 

Ważne: Jeżeli przedstawiciel ustawowy podpisuje porozumienia wolontariackie ze szkołą wspólnie z uczniem wolontariuszem w wieku 13–18 lat, samo wspólne podpisanie porozumienia należy odebrać jako zgodę na zawarcie porozumienia

Jeśli natomiast uczeń nie ukończył jeszcze 13 lat, nawet wcześniejsza zgoda przedstawiciela ustawowego nie pozwoli na ważne zawarcie przez niego umowy o wolontariacie. W takiej sytuacji jedyną możliwością jest zawarcie takiej umowy przez przedstawiciela ustawowego. To rodzic bądź opiekun prawny jest stroną takiej umowy.  

Każde z rodziców może działać samodzielnie jako przedstawiciel ustawowy dziecka, jeżeli pozostaje ono pod władzą rodzicielską ich obojga. Przesądza o tym art. 98 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego. Tym samym, należy uznać, że w kontekście udzielenia zgody bądź podpisania umowy o wolontariacie jako przedstawiciel, wystarczy działanie jednego z rodziców. Nie jest to sprawa na tyle istotna, by konieczne było wymaganie zgody obojga rodziców. Oczywiście dotyczy to jedynie zwykłych czynności. W przypadku gdy wolontariat dotyczyłby wyjazdu zagranicznego, w celu niesienia pomocy ofiarom klęski żywiołowej - wówczas można śmiało stwierdzić, że zgodę powinni wyrazić oboje rodzice (art. 97 i 98 kro).