Dochód z podróży służbowej - gdzie opodatkować? 

Artykuł 3 ust. 2a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych definiuje ograniczony obowiązek podatkowy. Zgodnie z przywołanym przepisem, jeśli osoba fizyczna nie ma miejsca zamieszkania na terytorium Polski, podlega obowiązkowi podatkowemu tylko od tych dochodów (przychodów), które zostały osiągnięte na terenie Polski. Za dochody (przychody) osiągane na terenie Polski uważa się w szczególności te, które wynikają z pracy na terytorium RP wykonywanej na podstawie stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej, spółdzielczego stosunku pracy - przy czym bez znaczenia jest miejsce wypłaty wynagrodzenia. Wskazana regulacja ma być stosowana z uwzględnieniem umów o unikaniu podwójnego opodatkowania, jeśli ich stroną jest Polska. 

Ważne: Jeśli źródło przychodów nierezydenta znajduje się na terenie Polski, to ma ona prawo opodatkować dochód uzyskany z tego źródła, na zasadach obowiązujących w naszym kraju, z uwzględnieniem umów dotyczących unikania podwójnego opodatkowania. 

Warto także zaznaczyć, że ratyfikowane umowy międzynarodowe zawarte za uprzednią zgodą wyrażoną w ustawie mają pierwszeństwo wobec polskich przepisów podatkowych - wynika to z konstytucyjnej hierarchii aktów prawnych. 

Stroną toczącego się postępowania była osoba posiadająca rezydencję podatkową w Danii. Na mocy polsko-duńskiej umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania pensje, płace i inne podobne wynagrodzenia, które osoba mająca miejsce zamieszkania w jednym państwie, podlega opodatkowaniu w tym państwie - chyba, że praca wykonywana jest w drugim z umawiających się państw, wówczas może być opodatkowana w miejscu wykonywania pracy. 

Jednak w umowie zastrzeżono, że wynagrodzenie za pracę najemną wykonywaną w drugim państwie jest opodatkowane jedynie w państwie miejsca zamieszkania podatnika jeśli:
a) podatnik przebywa w drugim państwie nie dłużej niż łącznie 183 dni w okresie dwunastu miesięcy, rozpoczynającym się lub kończącym się w danym roku podatkowym i
b) wynagrodzenie jest wypłacane przez pracodawcę lub w jego imieniu, jeśli ma on miejsce zamieszkania lub siedzibę w państwie, w którym miejsce zamieszkania ma także podatnik
c) wynagrodzenie jest ponoszone przez zakład, który pracodawca posiada w drugim Państwie. 

Analizując wskazaną umowę trzeba stwierdzić, że, wynagrodzenie pracownika zagranicznego, który nie ma miejsca zamieszkania na terytorium Polski, podlega opodatkowaniu w państwie jego zamieszkania - czyli Danii, będącej państwem rezydencji, chyba że praca jest wykonywana na terytorium Polski. 

W wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, podkreślono, że błędnym jest przyjęcie jedynie siedzibę pracodawcy, bez uwzględnienia faktycznego miejsca świadczenia pracy. 

Ważne: Dochód z tytułu pracy najemnej podlega opodatkowaniu w miejscu, w którym praca jest rzeczywiście wykonywana, tzn. w miejscu, w którym osoba fizyczna rzeczywiście przebywa, gdy wykonuje pracę, za którą otrzymuje wynagrodzenie. 

Sąd nie zgodził się także z twierdzeniem, że odbywanie podróży służbowej poza granice Polski nie zmienia miejsca świadczenia pracy. Takie twierdzenie jest niezgodne z literalnym brzmieniem umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania. Umowa ta ma pierwszeństwo przed polskimi przepisami dotyczącymi prawa pracy, w tym podróży służbowej. Dlatego w przypadku nierezydenta, miejsce opodatkowania będzie ściśle związane z faktycznym miejscem świadczenia pracy.