Małżonek zapłaci za dług współmałżonka 

Rzecznik Praw Obywatelskich zwracał się do minister finansów w sprawie zajętej nadpłaty podatku dochodowego od osób fizycznych, powstałej na skutek zastosowania ulg w PIT we wspólnym małżeńskim rozliczeniu. Sprawa o tyle ciekawa, że nadpłata została zajęta celem zaspokojenia długów jednego z małżonków, które powstały jeszcze przed zawarciem związku małżeńskiego. 

W skierowanym do resortu piśmie RPO zaznaczał, że jest to nadmierne rozciągnięcie odpowiedzialności solidarnej. Na poparcie swoich twierdzeń przytoczył także wyrok NSA z którego wprost wynika, że nie jest dopuszczalne rozszerzenie odpowiedzialności solidarnej małżonków w taki sposób by nadpłatę podatku wynikającą z ich wspólnego rozliczenia, przypisać na poczet długu, za który - zgodnie z tytułem wykonawczym - odpowiada tylko jeden z nich. 

Argumenty Rzecznika Praw Obywatelskich przedstawialiśmy już wcześniej w artykule: Fiskus zajmie nadpłatę małżonków na poczet długu jednego z nich 

Odpowiedź wiceminister finansów jest jednoznaczna. Wynika z niej, że zgodnie z obecnie obowiązującymi przepisami, nie ma już wątpliwości dotyczących dopuszczalności egzekucji z wierzytelności z nadpłaty podatku dochodowego od osób fizycznych, wynikającej ze wspólnego rozliczenia, gdy należność dotyczy jednego z małżonków. Zgodnie bowiem ze znowelizowanym brzmieniem Ordynacji podatkowej, istnienie solidarnej wierzytelności o zwrot nadpłaty podatku wynikającej z art. 92 § 3 Ordynacji podatkowej powoduje, że w przypadku zajęcia wierzytelności jednego z małżonków zajęciem zostanie objęta również wierzytelność wspólna małżonków.

Zdaniem resortu finansów jest to dowód na to, że dla ustawodawcy istnienie solidarnej wierzytelności o zwrot nadpłaty podatku uzasadnia jej rozszerzenie i przyjęcie, że w przypadku zajęcia wierzytelności jednego z małżonków, należy także zająć wierzytelność wspólną. 

Wiceminister finansów zaznacza, że organ podatkowy nie jest uprawniony do kontrolowania legalności postępowania egzekucyjnego, ani też kwestionowania tytułu wykonawczego, w oparciu o który dokonano zajęcia. Dodaje, że przepisy Kodeksu postępowania cywilnego oraz przepisy ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji nie dają możliwości odstąpienia od wykonania zajęcia, jeśli istnieje wierzytelność podlegająca zajęciu. 

W odpowiedzi płynącej z resortu finansów czytamy także, że generalną zasadą jest odrębne opodatkowanie osiąganych przez małżonków dochodów. Jeśli więc sięgają oni po wspólne rozliczenie podatku dochodowego od osób fizycznych, to nie tylko wyrażają wolę wspólnego rozliczenia, lecz także godzą się na wszelkie konsekwencje z tego wynikające.