Od 1 stycznia 2014 r. podatników czekają zmiany w zakresie wydawania decyzji podatkowych. Jedną z najważniejszych będzie swobodna możliwość wyboru metody oszacowania podstawy opodatkowania przez organ podatkowy. Obecnie pierwszeństwo mają metody wymienione w art. 23 § 3 ustawy Ordynacja podatkowa (dalej: op), tj. porównawcza wewnętrzna i zewnętrzna, remanentowa, produkcyjna, kosztowa oraz udziału dochodu w obrocie.
Większy zakres uprawnień organów podatkowych
Planowane jest poszerzenie uprawnień organów podatkowych w zakresie prowadzonych postępowań. Obecnie jeśli w ich trakcie organ stwierdzi, że podatnik, mimo ciążącego na nim obowiązku, nie zapłacił w całości lub w części podatku, nie złożył deklaracji albo że wysokość zobowiązania podatkowego jest inna niż wykazana w deklaracji, wydaje decyzję, w której określa wysokość zobowiązania podatkowego.
Uszczegółowienie tego przepisu ma pozwolić na wydanie decyzji określającej, nawet w sytuacji gdy nie wykazano powstałego zobowiązania.
W 2013 roku obowiązuję zasada, że jeżeli w postępowaniu podatkowym organ podatkowy stwierdzi, że kwota zwrotu podatku lub kwota nadwyżki podatku naliczonego nad należnym jest inna niż wykazana w deklaracji, organ podatkowy wydaje decyzję, w której określa prawidłową wysokość zwrotu podatku lub nadwyżki podatku naliczonego nad należnym.
Po nowelizacji organ podatkowy będzie miał możliwość wydać decyzję w takiej sprawie nawet w przypadku niezłożenia przez podatnika deklaracji.
W decyzji będzie można określić nie tylko dochód, ale również przychód
Obecnie na podstawie art. 21b oporgan podatkowy wydaje decyzję, w której określa wysokość tego dochodu, jeżeli w postępowaniu podatkowym stwierdzi, że:
-
wysokość dochodu jest inna niż wykazana w deklaracji, a osiągnięty dochód nie powoduje powstania zobowiązania podatkowego,
-
w deklaracji została wykazana strata, a osiągnięto dochód w wysokości niepowodującej powstania zobowiązania podatkowego.
Organ podatkowy nie ma jednak możliwości wydania decyzji stwierdzającej powstanie dochodu, jeśli podatnik nie złożył deklaracji, a osiągnięty dochód po zastosowaniu ulg i odliczeń nie powoduje powstania zobowiązania podatkowego, albo osiągnął przychód.
Planowana nowelizacja ma zwiększyć uprawnienia organów podatkowych o wydawanie decyzji w sprawie określenia dochodu lub przychodu, jeśli w toku prowadzonego postępowania stwierdzą one, że podatnik osiągnął dochód lub przychód w wysokości niepodlegającej opodatkowaniu.
Oszacowanie podstawy opodatkowania tylko w wyjątkowych sytuacjach
W Ordynacji podatkowej istnieje zapis obligujący organy podatkowe do określenia podstawy opodatkowania w drodze oszacowania, jeżeli brak jest ksiąg podatkowych lub innych danych niezbędnych do jej określenia. Taka literalna forma przepisu sugeruje, że brak ksiąg podatkowych bezwzględnie obliguje do szacowania podstawowy opodatkowania. Jednak jeśli istnieją dowody pozwalające na określenie rzeczywistej jej wysokości, powinno się je wykorzystać w pierwszej kolejności, szacowanie jest bowiem metodą wyjątkową i powinno być zastosowane po wykorzystaniu innych sposobów na określenie podstawy opodatkowania.
Po nowelizacji jasno będzie określone, że należy odstąpić od szacowania podstawy opodatkowania mimo braku ksiąg podatkowych, jeśli istnieją dowody niezbędne do jej ustalenia. Zmiana ta wpisuje się w poglądy reprezentowane w tym zakresie przez sądy administracyjne.
Łatwiej będzie do szacowania zastosować metodę niewymienioną w Ordynacji podatkowej
Preferowanymi metodami szacowania podstawy opodatkowania są metody wymienione w § 3 art. 23 ustawy Ordynacja podatkowa, tj.porównawcza wewnętrzna i zewnętrzna, remanentowa, produkcyjna, kosztowa, udziału dochodu w obrocie. Ustawodawca przewidział jednak w szczególnie uzasadnionych przypadkach, gdy nie można zastosować żadnej z opisanych metod, możliwość wyboru przez organ podatkowy innego sposobu oszacowania podstawy opodatkowania.
Obecnie jednak zastosowanie innej metody jest możliwe jedynie po uzasadnieniu przyczyn niewykorzystania metod wymienionych w Ordynacji podatkowej. Po nowelizacji metody wymienione w § 3 art. 23 op nie będą już metodami „preferowanymi”.
Nowelizacja ułatwi przez to zastosowanie w większym zakresie metod niewymienionych w Ordynacji podatkowej. Na wybór metody szacowania przychodu powinny mieć bowiem wpływ realia konkretnej sprawy. Pozostanie jednak obowiązek uzasadnienia wyboru zastosowanej przez organ metody.
Źródło: założenia projektu ustawy o zmianie ustawy – Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw z 29 kwietnia 2013 r.
Podstawa prawna:- art. 21–24 ustawy z29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz.U. z 2012 r. poz. 749).
Katarzyna Brzozowska, ekspert podatkowy
Zobacz także:
