Zadania własne gminy w zakresie zaopatrzenia w energię elektryczną, ciepło i paliwa gazowe zostały określone w art. 18 ustawy - Prawo energetyczne. W ustępie 1 pkt. 2 znajduje się zapis, zgodnie z którym gmina zobowiązana jest do planowania oświetlenia znajdujących się na jej terenie miejsc publicznych, dróg gminnych, powiatowych i wojewódzkich, a także dróg krajowych (innych niż autostrady i drogi ekspresowe), przebiegających w granicach terenu zabudowanego. W granicach omawianego obowiązku mieści się także planowanie oświetlenia na częściach dróg krajowych o których mowa wcześniej, które takiego oświetlenia wymagają - czyli tych części, które służą do ruchu pieszych i rowerów oraz stanowią dodatkowe jezdnie obsługujące ruch z terenów przyległych do pasa drogowego drogi krajowej. Gmina jest również zobowiązana finansować takie oświetlenie.
Oszczędność energii może prowadzić do odszkodowań
Ze względu na kryzys energetyczny i konieczność oszczędzania energii wiele gmin stara się znaleźć sposób na zmniejszenie zużycia prądu. Muszą mieć jednak na uwadze, że zakrojona oszczędność nie może prowadzić do tego, że nie będą realizować swoich obowiązków.
Ważne: Finansowanie oświetlenia dróg publicznych jest obowiązkowym zadaniem gmin - (patrz także: wyrok Sądu Najwyższego z 31 stycznia 2014 r. - sygn. II CSK 183/13).
Biorąc pod uwagę obecne realia, wiele gmin szuka oszczędności, co wymusza racjonalizację niektórych wydatków. Jednak trzeba pamiętać, że w niektórych sytuacjach ta oszczędność będzie pozorna, bo jeśli zrezygnują ze swojego obowiązku oświetlenia ulic, mogą narazić się na odpowiedzialność odszkodowawczą. Pismo z Biura Rzecznika Praw Obywatelskich właśnie w sprawie realizowania obowiązku oświetlenia ulic na terenie gminy po raz kolejny trafia do burmistrza Bojanowa.
Zobacz także: Sposób dokumentowania VAT rozliczeń pomiędzy GDDKiA a gminą z tytułu zwrotu kosztów oświetlenia drogi krajowej
Mieszkańcu gminy skarżą się, że wyłączenie oświetlenia zagraża bezpieczeństwu. Rzecznik zaznacza, że oczywiście rozumie, że decyzja dotycząca późniejszego włączania oświetlenia i jego wcześniejszego wyłączania jest podyktowana kwestiami finansowymi. Jednak oszczędność nie może prowadzić do zrezygnowania z realizacji zadań publicznych istotnych dla społeczeństwa, a właśnie w takich kategoriach należy postrzegać oświetlenie dróg.
Zastępca RPO zwraca uwagę, że gminy podejmując określone decyzje nie mogą kierować się tylko kwestiami finansowymi, konieczne jest również uwzględnienie bezpieczeństwa na drogach publicznych. Zaznacza również, że ta oszczędność może prowadzić do odpowiedzialności odszkodowawczej.
Informacja opublikowana w Biuletynie Informacji Publicznej Rzecznika Praw Obywatelskich na jego oficjalnej stronie internetowej - portal bip.brpo.gov.pl
